سرزمین قفقاز به پهنای تاریخ، همواره در یک قالب مشترک اعتقادی، سیاسی،فرهنگی وحتی عاطفی با ایران بزرگ زیسته و بلکه پاره‌تن یک پیکره بوده است.

حوادث تلخ دویست ساله اخیر اگرچه پیوند سیاسی آن را از سرزمین مادری گسست وضربات سنگینی برهویت فرهنگی و اعتقادی مردمان این سامان وارد آورد اما هرگز نتوانست پیشینه باعظمت آن را از بین ببرد وآن را نابود کند.

پس از فروپاشی اتحاد جماهیرشوروی درسال1991م. که منجر به تجزیه این منطقه به کشورهای کوچک ومستقل گردید، برغم شبیخون همه‌جانبه فرهنگی، این بار از سوی غرب، مردم مناطق مختلف بویژه بخش شرقی آن، جمهوری آذربایجان که مردم عزیزآن بیشترین پیوندهای مذهبی، فرهنگی و عاطفی را با مردم ایران دارند، به تدارک و احیای هویت دینی وملی خود پرداختند.

 پرواضح است با توجه به علایق عمیق و دیرین موجود میان مردمان دو سوی رود ارس هیچ ملتی شایسته‌تر از مردم ایران نیست که به یاری برادران خود درآن سوی مرزها برخیزد چرا که دیگران نه تنها علاقه‌ای به بازیافت هویت اصیل مردم این منطقه ندارند بلکه آنرا در تعارض با اهداف استعمارگرانه خود ارزیابی کرده ودرصدد اضمحلال کامل آن هستند.

اعتقاد عمیق به خداوند یکتا، تبعیت از رسول خد(ص)ا وعشق و ارادت به ائمه هدی-علیهم صلوات الله- غیرت دینی، صدق وصفا و محبت و احترام به علم و علما از ویژگی‌های ارزشمند وگسست ناپذیر مردمان این خطه به شمار می‌رود که با سرشت آنان عجین شده و به رغم آن همه ناملایمات بوجود آمده همچنان از مشخصه‌های‌ آنان است.

 همین مواهب خدادادی و پیشینه‌های معنوی موجب گردیده درگذشته‌ای نه چندان دور عالمان بزرگی از این سرزمین برخیزد، بزرگانی که سند پر افتخاری برای ملت خود، و چه بسا مایه مباهات امت اسلامی بوده‌اند.

این پیشینه و بوجود آورندگان آن در دویست سال اخیر بشدت توسط تزارها وسپس بطور وحشیانه، کمونیست‌ها قلع و قمع شدند و همچنین عالمان دینی و روحانیان اسیر و تبعید گشته و به جوخه اعدام سپرده شدند و یا جلای وطن کرده به شهرهای مختلف ایران و یا عتبات عالیات هجرت کردند.

پژوهش و بازشناسی این پیشینه و ارائه معلومات در این زمینه برای نسل حاضر امری ضروری بنظر می‌رسید که خداوندتوفیق انجام آن را به پژوهشگر محترم آقای عادل مولائی عنایت فرموده است.

نخستین گام این پژوهش گسترده، با تحقیق وتألیف کتاب نفیس«گل‌های پریشان درباد» و ترجمه آذری آن با عنوان«قفقازدا علم دنیاسنین اولدوزلاری» به جامعه علمی و فرهنگی تقدیم شد.

این کتاب که در مراحل اولیه با حمایت بنیاد دایره المعارف استان اردبیل انجام شد، بیوگرافی مختصر و معرفی یک صد نفراز عالمان دینی منطقه ازسال1314ق./1896م. تاکنون را شامل می‌شود و با ابتکاری بدیع و برای اولین‌بار با روشی نو، تصاویر عالمان دینی را بصورتی زیبا با نقاشی(پرتره) توسط استاد حسن مردانه و با طراحی دل‌انگیز در قطع رحلی ارئه گردیده است.

کتاب مزیّن به تقریظ فقیه محقق و مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی سبحانی-مدظله العالی- است و مقدمه‌ای از مولف درخصوص انگیزه واهداف وشیوه تألیف را نیز در بر دارد.

  ازکتاب مذکور(فارسی) در تاریخ 28/اردیبهشت ماه1392 درسالن دیپلمات‌های وزارت خارجه و با حضور رئیس دفتر مقام معظم رهبری، حضرت حجه الاسلام والمسلمین محمدی گلپایگانی، وزیر امورخارجه وقت جناب آقای دکترصالحی،حجه الاسلام‌والمسلمین اختری رئیس مجمع جهانی اهل بیت، آیت الله تسخیری،آیت الله ری شهری، حجه الاسلام‌والمسلمین اجاق نژاد نماینده ولی فقیه در منطقه قفقاز، شیخ الاسلام الله شکور پاشازاده، رئیس اداره روحانیت منطقه قفقاز و دیگرمقامات علمی و فرهنگی و سیاسی دو کشور جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان، رونمایی گردید.

 از ترجمه آذری آن نیز طی مراسم باشکوهی به همت شیخ الاسلام پاشازاده و با حضورحجه الاسلام والمسلمین اجاق نژاد نماینده ولی فقیه در منطقه قفقاز،دکتر پاک آئین سفیر جمهوری اسلامی ایران در جمهوری آذربایجان، عاکف علیزاده رئیس آکادمی علوم، نمایندگان مجلس ملی و برخی دیگر ازمسئولین جمهوری آذربایجان درمورخه اول آذر ماه 1392/ش. برابربا22/نوامبر/2013 م. در باکو پایتخت جمهوری آذربایجان رونمایی شد.

بازتاب گسترده‌ای درمیان مردم و رسانه ها و مطبوعات آن کشور داشت.