حکومت، آنگاه صلاحیت حاکمیت بر جامعهی اسلامی پیدا کرده و شایستهی وصف «اسلامیت» میشود که به سمت قلّهی حیات طیبه حرکت کرده و با آموزههای دینی تطبیق پیدا کند.
لازمهی این امر اینست که ابتدا مؤلفههای اسلامیت حکومت، از لابلای سطور نورانی قرآن و سنت استخراج شده تا به مثابهی معیار و میزانی برای سنجش حکومتها و قبله نمایی برای سیاستهای حاکمیتی قرار گیرد.
کتاب حکومت اسلامی -از نظر قرآن و احادیث- که بخشی از جلد نهم کتاب الحیاة است، همین شاخصهها هستند که مجموعاً به عنوان یک منظومهی عملی، ذیل ده فصل به تبیین ابعاد گوناگون بایستههای حکومت اسلامی پرداخته است.
مباحث این کتاب، با تبیین سیاستهای کلی حکومت در رابطه با هدایت راهبردی جامعه آغاز میشود.
مؤلفههایی که وظایف حاکمیت را در رابطهی با انسان بودن ِ جامعه تبیین میکند نظیر رعایت کرامت مردم، زندگی بدون فقر و ظلم و استعلاء، توجه به رضایت عمومی و... از مباحث فصل اول کتاب است.
کتاب از فصل دوم به بعد، وارد ابعاد خرد حکومتی میشود که تشریح «ویژگی های فرهنگی» حکومت صالح موضوع فصل دوم است.
وظیفههایی که بر دوش دولت اسلامی نهاده شده و مرتبط با روح و ذهن مردم است در این بخش إرائه شده است.
آموزش صحیح دین، گسترش آگاهی در جامعه، ترویج علوم تجربی و ترک پیوند با اغنیاء از مباحث این فصل است.
فصل سوم و ششم کتاب، گرچه هریک دو عنوان مجزّا دارند، اما هردو به «اصول مدیریتی» حکومت دینی میپردازد.
تخصص گرائی، قاطعیّت، حق گرائی، نظارت دقیق، آیندهنگری و منطق محوری از مباحث این دو فصل هستند.
فصل چهارم به طور کلی «حق» آنان می پردازد که تحت حاکمیت زیست میکنند که در این فصل حقوق مردم و حتی حیوانات در حاکمیت تشریح شده است.
بایستههای اخلاقی حکومت اسلامی در فصل پنجم تشریح میشود که نفی استبداد، نقدپذیری، مرد باوری و توده سالاری از عناوین این فصل است.
فصل هفتم به اصول اقتصادی حاکم بر حکومت و دولت اسلامی پرداخته و آنچه در این بخش آمده، اصولی است که توجه به آنها علاوه بر پیشرفت اقتصادی، عدالت اقتصادی و اجتماعی را نیز به دنبال خواهد داشت.
سه فصل پایانی کتاب هم، اصول و سیاستهای اجتماعی حاکم بر دولت اسلامی را تبیین میکند.
ترجمههای بسیار روان، ادیبانه و امروزی و تبیین و تفسیر مجموعهی ویژگیها در پایان هرفصل را میتوان از امتیازات این کتاب برشمرد.
این کتاب در 348 صفحه از سوی انتشارات علمی و فرهنگی الحیاة به چاپ رسیده است.