یکی از حقایقی که تمام جوامع با آن مواجه هستند، مساله طلاق و جدایی زن و شوهر از همدیگر است، اگر چه در فرهنگ ما این پدیده به عنوان یکی از منفورترین حلالها شناخته شده، ولی گاهی به عنوان آخرین گزینه، جدایی تنها راه حل برای پایان بخشیدن به مشکلات است.
با این وجود افزایش آمار طلاق بسیار نگران کننده و قابل تأمل است، اگر افراد جامعه با آگاهی لازم اقدام به ازدواج و حتی طلاق کنند، قطعاً با کاهش این آمار مواجه خواهیم شد. زن و مرد آگاه میدانند که طلاق همیشه زندگی را تغییر میدهد؛ گاهی باعث بهبود شرایط و گاهی بر مشکلات میافزاید. جدایی زن و شوهر حتی اگر به نفع هر دوی آنها باشد، باز هم مشکلات و فشارهای روانی در پی خواهد داشت.
تأثیر طلاق بر فرزندان و خانوادههای هریک از زوجین از مشکلاتی است که زوجها باید هنگام تصمیم به طلاق به آن توجه ویژهای کنند. این پدیده علاوه بر این که فشار روانی زیادی را بر زوجها وارد میکند برای جامعه، اطرافیان و مخصوصاً کودکان نیز استرسزا، غم انگیز و گیجکننده است. کودکان در هر سنی که باشند به هنگام جدایی والدین از یکدیگر نمیتوانند عصبانیت و خشم خود را از آن چه روی داده است، مخفی کنند.
پس لازم است بدانید اگر قصد جدایی دارید باید علاوه بر این که با مشکلات روحی و روانی ناشی از این اتفاق دست و پنجه نرم کنید، بسیاری ازمشکلات دیگر را هم باید تحمل کنید.
مطالعه کتابی که پیش رو دارید تحت عنوان «طلاق، تهدیدها، فرصتها- طلاق به سبک ایرانی» به نظر میرسد برای تمام ایرانیان اعم از خانوادهها، مسئولان امر، تصمیمگیران اجتماعی، مجریان برنامههای جمعیتی و ... مفید واقع شود، شاید مقداری از افزایش نگران کننده آمار این پدیده شوم کاسته شود.
کتاب حاضر نوشته نازخند صبحی می باشد که انتشارات ترفند آن را در 136 صفحه منتشر ساخته که این کتاب پژوهشی میدانی توسط نازخند صبحی که بر پایه مشاهدات انبوه او در مجتمعهای قضایی و ارتباط با خانوادههای در حال جدایی، مشاوران خانواده و وکلای آنان نوشته شده است.
کتاب در هفت بخش که نویسنده با نوآوری خود هر کدام از این بخشها را پاره نام نهاده، تنظیم یافته است. انواع موضوعات مرتبط با بحث طلاق همچون طلاق در دین اسلام، عوامل طلاق، پیامدهای آن، آسیبهای طلاق، فرایند شکلگیری طلاق، فرصتها و تهدیدها در طلاق، ازدواج مجدد والدین، مسائل مرتبط با فرزندان طلاق، حضانت فرزندان، قوانین کشور در مسائل طلاق و . . . در این هفت پاره بررسی شده است.
با توجه به اینکه بیشترین آسیب را در طلاق فرزندان میبینند، نویسنده در جای جای کتاب به مشکلات فرزندان توجه کرده و با بررسی واقعیتهای موجود رهنمودهایی برای زوجین، اطرافیان و مسئولین بیان میکند.
نویسنده در پاره نخست کتاب تحت عنوان «طلاق و پیامدهای آن» تلاش کرده به طور خلاصه دیدگاه دین مبین اسلام را در چند موضوع راجع به طلاق بیان کند که برای این کار نگارنده از آیات، روایات و حتی اشعار بزرگانی چون حافظ و مولانا بهره جسته است.
در بخشی از کتاب یعنی پاره دوم، نویسنده عوامل طلاق را بررسی کرده و البته در این بخش منظور نویسنده از عوامل، عللی است که مجوز درخواست طلاق میباشد، او در بخش دیگری یعنی پاره چهارم از عوامل طلاق به معنای مشکلاتی که باعث طلاق میشود هم بحث کرده است. در آنجا او بیان میکند که از نظر روانشناسان، جامعهشناسان و حقوقدانان، عوامل موثر در وقوع طلاق، مسائل زیستی، مالی و روانی اجتماعی است.
نویسنده در پاره دوم کتاب، در بیان عوامل به معنای مذکور از قانون مدنی کشور هم بهره جسته است. عسر و حرج، خشونت و همسر آزاری، فریب یا همان تدلیس، و سنتهای غلط از عواملی هستند که نویسنده از آنها سخن به میان آورده است. نویسنده در بیان مطالب این بخش مثل بخشهای دیگر کتاب از نقل رخ دادهای واقعی برای تفهیم و اثرگذاری بیشتر استفاده کرده است. او گاهی بعد از ذکر عنوان بدون هیچ شرحی فقط به نقل یک حادثه اکتفا کرده است. در پاره دوم کتاب، تقریباً اکثر مطالب نوشته شده نقل همین رخدادها میباشد.
نویسنده به نقل از یک وکیل پایه یک دادگستری فرایند طلاق را شامل این هفت مرحله میداند: اختلاف جزیی، تکرار و جدی شدن آنها، جدایی با بیمیلی یکی از زوجین، قهرهای طولانی و تکرار آن، خستگی زوجین از قهرها، و طلاق عاطفی.
از نکات مثبت این کتاب تألیف آن در فضای فرهنگی کشور و طبق واقعیتهای موجود در جامعه خودمان میباشد. چرا که اینگونه کتابها با توجه به مطابقت با هنجار و فرهنگ اسلامی ایرانی ما از جهت تأثیرگذاری بر خواننده با کتابهای ترجمه شده از منابع خارجی فرق بسیاری دارند و طبعاً موثرتر واقع میشوند.
با این وجود کتاب حاضر دارای نقاط ضعفی میباشد که میتوان به عدم انسجام آن، شرح ناقص و اکتفا به نقل داستان در برخی موارد و ویرایش نسبتاً ضعیف آن اشاره کرد.
نکته پایانی راجع به این کتاب که قطعاً خواننده هوشمند هم به آن واقف است، عدم اکتفا به نقل قوانین موجود در چنین کتابهایی است، چرا که برخی قوانین مثل قوانین مربوط به حضانت فرزندان بعد از جدایی والدین(ص 119)، گاهی با تغییراتی مواجه شده است.