ذرآمدی بر سیر تفکری معاصر
محمد مددپور
سوره مهر
این نوشتار روایتی از تحولات مبانی اندیشه های اجتماعی و فلسفه سیاسی غرب از دوره رنسانس تا عصر منتسکیو (كه عصرروشنگری محسوب مي‌شود) است؛ و به سیر روح بشرمدارانهی تفکر غرب در این قرون پرداخته است.
در عصر روشنگری نگاهی اومانیستی و سکولاریستیِ تفکر مدرن به امور مختلفي همچون علم، حقوق و سیاست باعث شده است كه در انديشه‌هاي اجتماعي و فلسفه سياسي غرب تحولات بنياديني رخ دهد.
این روایت به زمینه‌های دینیِ قرون وسطائی در این اندیشه‌ها رجوع كرده و برخلاف تاریخ های رسمیِ اندیشه اجتماعی، روح معنوی این دوره دینی را تائید می‌کند.
درباره رنسانس و عصر روشن اندیشی كه به مثابه ریشه‌های تمدن جدید محسوب مي‌شوند، کتب و مقالات متعددی تألیف شده است؛ اما کمتر کتابی به ماهیت رنسانس و عصر روشن اندیشی پرداخته است.
کتاب حاضر در آمدی بر مجموعه‌ی سیر تفکر معاصر ایران، در جستجوی بازاندیشی مبادی فرهنگ غربی از منظر حکمت معنوی و باطن اندیشی بوده است، تا اينكه بتواند تاریخ را به اصالت سابق خود بازگرداند.
نویسنده در این نوشتار به مبانی تفکر جدید و روح موجود در علوم انسانی جديد كه در اين دوران تدوين شده، پرداخته و ملاحظاتی در باب عصر روشن‌گري، شرح حال و آثار منتسکیو، اوضاع سیاسی- اجتماعی آن و همچنين اوضاع و احوال فکری عصر منتسکیو، عصر لوئی پانزدهم و بسط استبداد و پیدائی زمینه انقلاب در آن پرداخته است. در نهايت نويسنده به شرق، اسلام و ایران در آثار و تفکرات منتسکیو اشاراتي نموده است.
نويسنده در بخشی از درآمد کتاب مي‌گويد:
« فکر تکنیکی، تاریخ غیب اندیشانه و معادی و تمثیلی و روحانی را از بین برده یا پوشانده است. از اینجا مورخ صرفا به ساحت ناسوتی و دنیوی تاریخ توجه کرده است. اما تفکر و پارسائی در مقام آماده گری در جستجوی انکشاف و انفتاح مجدد حقیقت و ساحت قدس است.
در بخش دیگری از كتاب می‌خوانیم:
« بايد سازمان و اصول دولت از روي آزمايش، تجربه، عقل و منطق اين جهاني و ناسوتي جستجو گردد، اما چون همه دئيست‌ها و متألهان عقلي منورالفكر به يك عدالت ازلي طبيعي نيز عقيده دارد كه در وراء حوادث عالم پنهان است، پس بايد گفت او نه ملحد و آتئيست است و نه مومن و تئيست بلكه سعي دارد دين و كفر را جمع كند و در اين جمع، كفر بالذات اصالت دارد و دين در حكم ماده و فرع بر صورت و اصل تفكر اومانيستي است.»
