حضرت زهرا(س) فردی معصوم است که سراسر زندگانی ایشان برای همه شیعیان و محبان حضرت درس و عبرت است که با تاسی و پیروی از سیره بهترین بانوی عالم هستی سعادت دنیوی و اخروی خود را می توان تضمین کرد و در همین راستا کتابستان با عرض تسلیت ایام فاطمیه(س) و سالروز شهادت حضرت برای کسب معرفت بیشتر و آشنایی با سیره و سبک زندگی این بانوی بزرگوار مطالعه کتاب های ذیل را پیشنهاد می کند:
1
زندگانی فاطمه زهرا سلام الله علیها
دکتر سید جعفر شهیدی
دفتر نشر فرهنگ اسلامی
نوشتن زندگینامه شخصیتهای بزرگ و برجسته تاریخ، همیشه مورد توجه بشر بوده است. اما آنچه که مهم است صرف نقل زندگانی ایشان و بجای ماندن اسم آنها نیست بلکه علاوه بر بزرگداشت شخصیت آنها، رویدادهای آموزنده و عبرت آموزی در زندگی ایشان وجود دارد که میتواند راهگشای بنبستهای زندگی روزمره ما باشد.
کتاب زندگانی فاطمه زهرا (سلام الله علیها) نوشته دکتر سید جعفر شهیدی به نقل حیات طیبه زهرای مرضیه میپردازد تا الگوی مناسبی برای سبک رفتاری ما در مواجه با حوادثی از آن قبیل قرار گیرد. هدف نویسنده از این کتاب صرفا گزارشگری و نقل تاریخ زندگانی دختر پیغمبر است بنابراین بنایی بر نقد و بررسی حوادث آن دوران ندارند اگر چه گاهی متعرض آن میشود.
نویسنده این کتاب کوشیده است تا حد امکان گزارش خود را بر اساس سندهای دست اول و یا نزدیک به دست اول تنظیم کند تا احتمال تحریف و دستخوردگی آنها را کمتر کند و همچنین سیره مؤلف این بوده تا مطالبی که بدانها اشاره دارد، از جمله گزارشاتی باشد که قرائن خارجی بر صحت و درستی آن داشته و یا مورد قبول اکثریت تاریخ نویسان واقع شده باشد تا به واقعیت نزدیکتر گردد.
روشی که نویسنده محترم این کتاب شریف، در چینش مطالب آن برگزیده است، بر مبنای سیر زندگی حضرتش از ولادت تا شهادت ایشان است. البته گاهی با طرح پرسشهایی، به پیگیری و بررسی مسائل خاصی از تاریخ میپردازد تا بتواند مخاطب را به پاسخ پرسش خود هدایت کند.
از جمله مسائلی که در این کتاب بدان اشاره شده است عبارت است از شرایط شبه جزیره عرب و جایگاه دختران در آن دوران، مباحثی در مورد خدیجه کبری(س) مادر ماجده حضرت زهرا(س)، ولادت و دوران کودکی حضرت، خواستگاری و ازدواج فاطمه(س)، ولادت حسنین(ع)، فدک، بیماری پیغمبر(ص)، هجوم به خانه زهرا(س)، بررسی خطبه ایشان، شهادت و دفن حضرتش میباشد.
در روایات شیعی و سنی به چند حدیث برمیخوریم که نشان میدهد گاهی میان فاطمه (س) و شوهرش امیرالمومنین(ع)، کدورتی پیش میآمد، که در بررسی این احادیث، نویسنده بعد از خدشه در سندیت آن، این احادیث را با مقام عصمت در تعارض دانسته و آنها را فاقد اعتبار میداند.
یکی از مؤثر ترین ابزار تحریک احساسات و جلب عواطف از دیر باز، سرودن شعر است که در مورد اهل بیت نیز از آن استفاده شده که از خصوصیات منحصر به فرد این کتاب میتوان به بررسی جایگاه دخت پیامبر در شعر و ادب عرب و فارس اشاره کرد.
مؤلف در تحقیقی با اشاره به ارادت شاعران و اهل ادب ،از صدر اسلام تا زمان معاصر سعی کرده است تا بتواند گوشهای از دفاع شاعران را از مظلومیت فاطمهی زهرا(س) به نمایش بگذارد.
کتاب زندگانی فاطمه زهرا سلام الله علیها در 290 صفحه از سوی دفتر نشر فرهنگ اسلامی به چاپ رسیده است.
2
شرح خطبه حضرت زهرا(س)
آیت الله سید عزالدین زنجانی
انتشارات بوستان کتاب
تأمل و اندیشه در گفتار حضرت زهرا(س) ما را به حقایقی رهنمون میسازد که مطالعۀ هیچ کتابی آن را به دست نمیدهد؛ حقایقی چون بر حق بودن این خاندان، پایمال شدن حق و حقوق ایشان، سکوت سنگین و دردآور بعضی از اصحاب در قبال این عزیزان.
«شرح خطبۀ حضرت زهرا(س)» نوشته آیت الله سید عزالدین زنجانی برآن است تا با معرفی این خطبه، ابعاد تازهای از سخنان حضرت زهرا(س) را، که در احتجاج با حاکمان وقت رخ داده است، بر مخاطب بگشاید. این خطبه مشتمل است بر کلام صدیقه طاهره(س) که در دفاع از حق خویش در برابر ابوبکر ایراد شده است؛ هنگامی که ایشان را از ملکیت فدک بازداشتند و حق مسلم ایشان را مصادره کردند.
مؤلف در این نوشتار در صدد آن است که با قلمی علمی به تحلیل و بررسی این خطبه تاریخی بپردازد تا مخاطب به عمق فرمایشات حضرتش پیببرد.
هر چند که این گفتار حضرت زهرا(س) از طرق مختلف نقل شده است، اما نویسنده قبل از این که به شرح خطبه بپردازد، سند آن را مورد بررسی مجدد قرار داده تا اتقان آن، درنظر مخاطب بیش از پیش واضح گردد.
بر مخاطب لازم است قبل از مطالعه کتاب، بداند که فدک از چه لحاظی مورد توجه و اهمیت قرار دارد و هدف آن بانوی بزرگوار از تعقیب آن چه بوده است؛ به همین جهت نویسنده پیش از بحث در مورد خطبه، اشارهای به این مطالب دارد.
حضرت زهرا(س) در سخنرانی حماسی خود افقهای بسیاری را بر همهی مردم جهان تا قیامت میگشاید. ازجمله مباحثی که در این خطبه مطرح شده از حمد و ثنای الهی گرفته تا نقش رسالت در تحویل تاریخی عرب، حکمت دستورهای اسلامی و فراوان اعجوبههای حکمت آمیز دیگر؛ همه در راستای روشن سازی جایگاه ولایت و امامت در نظام اسلامی است که نویسنده از شرح و توضیح این مسائل کوتاهی نکرده و به پارهای از مباحث خداشناسی و نبوت به صورت بسیار دقیق و علمی پرداخته است.
روش نویسنده در شرح این خطبه آن است که پس از ذکر عبارتی از این خطبه و پس از ترجمه آن، به شرح مفردات و کلمات آن میپردازد و در این قسمت معمولا از آیات قرآن به عنوان شاهد بر معنی استفاده شده سپس با استفاده از روایات و آیات و ادله متقن عقلی به شرح تک تک عبارات این خطبه شریف همت گماشته است.
مفهوم شناسی بعضی از واژگان خطبه، از جمله اقداماتی است که در این کتاب، بدان اشاره گشته است به عنوان مثال در قسمتی از کتاب به تعریف حمد و شکر پرداخته و فرق میان آن دو را بیان میکند؛ معنای و مفهوم الهام، طاغوت ،توحید و معنای قدرت و اراده و ... از جمله واژگانی است که شارح به شرح مفاهیم آنها پرداخته است.
ایشان با قسمتبندی خطبهها، گاهی برای وضوح مطلب ناچار به ذکر مقدمهای میشود که بر روح علمی کتاب میافزاید.
کتاب شرح خطبه حضرت زهرا(س) در 704 صفحه از سوی انتشارات بوستان کتاب به چاپ رسیده است.
3
شهادت مادرم زهرا افسانه نیست
انتشارات امیر کلام
تاریخ اسلام حوادث تلخ و ناگوار زیادی به خود دیده است که مطالعه و بررسی این حوادث میتواند علاوه بر عبرت آموزی، شما را با حقایق مسلمی آشنا کند و همچنین پرداختن به حوادث تاریخی صدر اسلام به ویژه حوادثی که با اساسیترین مسائل اسلام یعنی امامت و رهبری مرتبط است از مهمترین و ضروریترین مباحث میباشد؛ چرا که تمام گرفتاریها و مصیبتهایی که دنیای اسلام بدان مبتلا است، از همان وقایع نشأت گرفته است.
کتاب « شهادت مادرم زهرا افسانه نیست» که به همت چند تن از نویسندگان به رشته تحریر در آمده، به حوادث تلخ بعد از رحلت رسول خدا(ص) پرداخته و این کتاب از جمله کتب تاریخی تحلیلی است که نویسندگان آن، بیشتر از هر چیز دیگر، سعی در تصویرگری مصائب وارده بر صدیقه طاهره(س) دارند تا بدین وسیله شهادت مظلومانه فاطمه زهرا(س) را اثبات کنند.
یکی از روشهای مقابله و مناظره این است که فردِ مقابل را، به همان چیزهایی که او قبول دارد، تنبّه داده و با اشاره به آن مطالب و یا کلام افرادی که مورد قبول او هستند، سخن حق خود را بر او آشکار کرده و با این وسیله او را به حقیقت رهنمون سازید؛ روشی که مؤلفین، در این کتاب از آن بهره بردهاند همین روش است.
نویسندگان با اشاره به روایات و نقل قولهایی که از طریق اهل سنت در کتب معتبره آنها وارد شده است به حوادث تلخ و ناگوار سقیفه و بیعت گرفتن از امیرالمومنین(ع) و اثبات شهادت یگانه دختر رسول خدا(ص) حضرت زهرا(س) میپردازند.
شاید برخی بر این باور باشند که حوادث تلخ و اسفبار تاریخ صدر اسلام همچون هجوم به خانه حضرت زهرا(س) و آتش زدن در و مجروح کردن آن حضرت و نیز شهادت حضرت محسن(ع) جملگی از مطالبی است که فقط شیعه به نقل آن پرداخته اما در این کتاب با تحقیقی که در این راستا انجام شده، آشکار میگردد که کتب علمای اهل تسنن نیز مملو از عباراتی است که به تصریح یا اشاره به بیان زوایای مختلفی از این حوادث پرداخته شده است.
نویسنده با بیان گوشهای از فضائل حضرت زهرا(س) کتاب را آغاز کرده و پس از نقل گوشهای از مصائب آن حضرت و نارضایتی ایشان از دستگاه خلافت، به شیوه بیعت گرفتن از امیرمؤمنان(ع) و علل صبر ایشان در ماجرای هجوم به خانه وحی اشاره دارد.
از جمله دلایلی که نارضایتی حضرت را از غاصبان خلافت نمایان میسازد، خاکسپاری شبانه و مخفیانه زهرای اطهر(س) است که اهل تسنن نیز در منابع خویش بدان اشاره کردهاند. سخنان حضرت زهرا(س) در مسجد و بستر بیماری، و برخورد حضرت در برابر عیادت سیاسی خلفا، از جمله مباحثی است که نویسنده در این کتاب بدان اشاره میکند.
لازم به ذکر است که این کتاب با همکاری مؤسسه جهانی سبطین به دو زبان انگلیسی و اردو ترجمه و به چاپ رسیده است.
کتاب «شهادت مادرم زهرا افسانه نیست» در 127 صفحه از سوی انتشارات امیر کلام به چاپ رسیده است.
4
مقامات حضرت فاطمه درکتاب و سنت
احمد خوانساری
بوستان کتاب
در میان بانوان جهان، حضرت فاطمه(س) مقامات ممتازی دارد؛ وی دختر پیامبر(ص)، «ام ابیها» و مادر یازده امام و حجت خدا بر ائمه و انبیا و همچنین معیار امامت است. رضایت و رنجش او، ملاک خشنودی و غضب خداست و در یک کلام، کوثر و چشمهی همهی نیکیهاست. این مقامات از او شخصیتی پدید آورده که الگوی همه مردمان؛ به ویژه زنان، در همهی دوران باشد، لکن عدهای نمیتوانند و یا نمیخواهند منزلت ایشان را ببینند.
کتاب «مقامات حضرت فاطمه درکتاب و سنت» مجموعهای از بیانات استاد شیخ محمد سندبحرینی است که توسط احمد خوانساری تقریر و ترجمه گشته و به رشته تحریر درآمده که در مورد مقامات و منزلت امالائمه، حضرت صدیقه کبری(س) نوشته شده و پاسخی خواهد بود در برابر شبهاتی که دربارهی مقام و منزلت ایشان، از سوی غافلان و معاندان مکتب تشیع وارد شده است.
مؤلف در جهت پاسخگویی به این شبهات مباحثی را با محوریت قرآن کریم و مفسریّت سنت نبوی و ائمۀ هدی عنوان نموده که کاملا با استدلالهای فقهی و منطقی مقرون بوده که بر اتقان این کتاب افزوده است. ایشان آیاتی را متذکر میشوند که یا در خصوص شخص فاطمه زهرا(س) نازل شده و حقیقتشان به وجود مقدس حضرت تفسیر شده و یا شأن نزولش، در مورد همهی اهلبیت میباشد.
کتاب «مقامات حضرت فاطمه درکتاب و سنت» از جمله کتب اعتقادی است که با قلمی علمی جایگاه حضرتش را در نظر اهل بیت مشخص میکند.
از نقاط قوت کتاب میتوان به این نکته اشاره کرد که بیشتر از ادلهای استفاده شده است که مورد قبول شیعه و سنی باشد، به همین جهت بسیاری از مقامات آن حضرت را از میان کلمات بزرگان اهل سنت به تصویر کشیده است.
این کتاب در ده مقام تدوین شده است که از جمله آنها منزلت فاطمه(س) در قرآن، حجت بودن ایشان بر ائمه و انبیا، ام ابیها و ام المومنین بودن ایشان، مباهات خداوند به فاطمه(س) و معیار بودن ایشان برای امامت میباشد.
در روایتی از امام حسن عسگری(ع) آمده است که ما حجت خداوند بر خلق هستیم و مادر ما فاطمه حجت خدا بر ماست که نویسنده با ذکراین حدیث، شواهدی برمدعای خود میآورند و با بررسی روایاتی که در مورد مصحف فاطمه(س) آمده، این کتاب شریف را یکی از مصادر علوم اهل بیت، و حضرتش را واسطه علمی بین خداوند و ائمه اطهار معرفی میکند.
مؤلف با توجه به روایتی از امام صادق (ع)، معتقد است که حضرت مریم(س) تمثیلی است از فاطمه مرضیه در قرآن؛ به همین جهت به مقایسهای بین حضرت زهرا(س) و مریم مقدس دست میزند و با ذکر تفسیر آیاتی که در مورد مقامات حضرت مریم(س) آمده است، به بررسی افضلیت حضرت زهرا(س) میپردازد.
نویسنده با اثباتِ مقام ولایت در امور عامه برای حضرتش، کتاب خود که در 200 صفحه از سوی انتشارات مؤسسه بوستان کتاب به چاپ رسیده به پایان میرساند.
5
جامی از زلال کوثر
آیت الله محمدتقی مصباح یزدی
انتشارات مؤسسه امام خمینی(ره)
پیرامون شخصیت وجودی و مقام معنوی فاطمه مرضیه بسی کتابها نوشته شده و فراوان سخنها رانده شده است؛ اما گویا اگر هزاران برابر آن نیز از قلمرو ذهن و اندیشه بشر به درآید، باز قطرهای باشد از اقیانوس بیکران فضیلتهای حضرتش.
کتاب «جامی از زلال کوثر» نوشتهی آیت الله محمدتقی مصباح یزدی میباشد که بررسی جایگاه فاطمه زهراء(س) میپردازد.
خواننده محترم باید توجه داشته باشد که هرچقدر نویسنده از جامعیت بیشتری برخوردار باشد، ارزش اثرش بیشتر خواهد بود. با دقت در مجموعه آثار آیت الله مصباح میتوان به این نکته پیبرد که ایشان با احاطه کامل به مباحث علوم انسانی اسلامی و با قلمی قوی، مطالب ناب و بسیار قابل استفادهای به مخاطبان خود عرضه میکند و از سبک نویی نسبت به سایر آثار برخوردار میباشد.
نویسندهی این کتاب، با دیدی کلامی و اعتقادی به تحلیل شخصیت فاطمهی زهرا(س) پرداخته و علی رقم این که دیدگاه نویسنده کلامی میباشد، اما هر از چندگاهی به مباحث اخلاقی و یا تاریخی متعرض میشود و همچنین از نقاط قوت کتاب میتوان به این نکته اشاره کرد که سعی شده برخی از مباحث را با مسائل روز جامعه تطبیق داده و به صورت کاربردی به مخاطبان خود عرضه شود.
از جمله مباحثی که کتاب بدان اشاره دارد، رسالت مجالس ذکر اهلبیت میباشد که ایشان یکی از رسالتهای مجالس فاطمیه را الگوسازی و الگودهی از سیره معصومان دانسته و به مباحث کلی اسوهپذیری میپردازد. از جملهی این مباحث؛ اهمیت و انواع اسوهپذیری، آفتها و خطاهای اسوهپذیری، اسوهپذیری از منظر قرآن و عوامل تأثیرگذار بر شخصیت اسوهها میباشد و در ادامه ایشان با منطبق کردن این مباحث با سیره فاطمی به ابعاد الگویی شخصیت فاطمهی زهرا(س) در جبهههای مختلف، به عظمت آن بزرگ بانوی اسلام اشاره میدارد.
از مباحث دیگری که در این کتاب مطرح شده، بحث ولایتپذیری در سیره فاطمی است که نگارنده با اشاره به حماسه فاطمی در دفاع از ولایت، به ابعاد این حرکت پرداخته و در انتها به عبرتهایی که از آن به دست میآید اشاره میدارد.
نویسنده پراکندگی از اطراف امامی یگانه را یکی از ریشههای فاجعهی سقیفه و غصب فدک از منظر حضرت زهرا میداند. گاهی در جامعه خود شاهدیم که برخی معاندان و غافلان میگویند: "چرا با آن که چندین سال از برپایی حکومت اسلامی میگذرد، هنوز ناهنجاریهای زیادی وجود دارد؟" ایشان این سوال را با توجه به فرازی از خطبه حضرت زهرا(س) پاسخ داده و عدم اطاعت همه جانبه از امام را ریشه تمام مصائب میداند. سربرآوری نفاقها و کینهها، سطحی نگریهای غافلانه و قرائتهای دینی منحرفانه از ریشههای دیگر حوادث صدر اسلام است که نویسنده به خوبی آنها را مطرح کرده که باید از آنها عبرت گرفت.
کتاب «جامی از زلال کوثر» در 224 صفحه از سوی انتشارات مؤسسه امام خمینی(ره) به چاپ رسیده است.
6
زهرا برترین بانوی جهان
آیت الله العظمی مکارم شیرازی
انتشارات سرو
اسناد تاریخی گواه بر این واقعیت هستند که در طول تاریخ بشریت، ظلمهای زیادی نسبت به شخصیت و جایگاه زن صورت گرفته است. در این میان، با ظهور حقیقتی به نام اسلام که به منظور اتمام مکارم اخلاق به دست رسول خاتم از سوی رب العالمین ابلاغ شد، احیای شخصیت و منزلت حقه زن به عنوان یکی از مهم ترین کرامات اخلاقی صورت پذیرفت تا جایی که بانویی به عنوان الگو نه تنها برای مردم عادی؛ بلکه حجتی برای حجج معرفی گردید.
کتاب «زهرا، برترین بانوی جهان» تنها گوشهای از ارادت مرجع تقلید جهان تشیع، آیت الله العظمی مکارم شیرازی نسبت به بزرگ بانوی اسلام، حضرت صدیقه طاهره(س) میباشد.
این کتاب مجموعهای از مباحث تاریخی اعتقادی است که به منزلت حضرت زهرا(س) اشاره داشته و نیز به برخی از ظلمهایی که بر حضرتش روا داشتهاند، اشاره دارد.
مؤلف، کتاب خود را در پنج بخش تنظیم کرده که در بخش اول از کتاب خود، به سیر اجمالی زندگانی فاطمه زهرا(س) از ولادت تا رحلت پیامبر خدا(ص) اشاره دارد.
نویسنده در بخش دوم، به گوشهای از فضائل حضرت زهرا(س) پرداخته و چندی از مقامات معنوی ایشان را ذکر میکند که نویسنده سی و نه روایت از شیعه و سنی در فضائل زهرای اطهر(س) نقل میکند. ورود در بهشت دلیل روشنی بر سعادت یک انسان بشمار میرود و اگر شخصی پیش از همه وارد آن شود برترین فضیلت برای او اثبات خواهد شد. مؤلف در قسمتی از این کتاب به روایاتی، اشاره دارد که این افتخار را از زبان پیامبر اکرم(ص) برای حضرت زهرا(س) ثبت گردیده است.
از جمله مباحثی که کتاب «زهرا، برترین بانوی جهان» بدان پرداخته است، هدیه پیامبر به زهرای مرضیه است که نگارنده با اشاره به ماجرای فدک به تحلیل و توصیف غصب فدک همت گماشته و مظلومیت خاندان رسول خدا(ص) را به تصویر کشیده است.
«فدک چه بود و کجا بود؟ عوامل سیاسی غصب فدک چه بود؟ فدک چگونه به اهل بیت بازگشت؟ سیر تاریخی این سرزمین خصوصا در دوران امامان معصوم چگونه بود؟ و...» تنها گوشهای از سوالاتی است که دراین کتاب بدان پاسخ داده خواهد شد.
شاید بتوان هدف اصلی نویسنده از نگارش این کتاب را، شرح دو خطبهای دانست که از حضرت فاطمه(س)، منقول است. آیت الله مکارم با اشاره به خطبه تاریخی ام ابیها حضرت زهرا(س) در مسجد پیامبر، مباحث آن را در هفت محور، مورد بررسی قرار داده و به تفسیر مباحث آن همت گماشته است.
ایشان در بخش پایانی کتاب، به شرح دومین خطبه حضرت که در میان زنان مدینه ایراد نمودهاند، اشاره داشته تا بخشی از مظلومیت حضرتش را بر همگان نمایان سازد.
حاشیهی این کتاب به اسما و القاب حضرت زهرا(س) مزین شده که بر قداست آن افزوده است.
کتاب «زهرا، برترین بانوی جهان» در 247 صفحه از سوی انتشارات سرو به چاپ رسیده است.
7
جنة العاصمة در تاریخ ولادت و حالات حضرت فاطمه(س)
آیت الله سید محمدحسن میرجهانی طباطبایی
شمس الضحی
برای دوستداران حضرت لازم است که جایگاه والای این بانو را بشناسند و از زندگانی هرچند کوتاه بهترین زن عالم هستی آشنایی پیدا کنند و همچنین بتوانند در برابر مخالفان از مظلومیت حضرت دفاع کنند.
کتاب جنة العاصمة در تاریخ ولادت و حالات حضرت فاطمه(س)، نوشته آیت الله سید محمدحسن میرجهانی طباطبایی و تحقیق و ویرایش مؤسسه فرهنگی هنری شمس الضحی مشتمل بر پارهای از فضایل، مناقب، تاریخ ولادت و دیگر ابعاد زندگی این بانوی بزرگ اسلام است.
یکی از ویژگیهای بارز و خاص کتاب حاضر بحثی است که درباره حدیث مشهور «لولا فاطمه(س) لماخلقتکما...»شده است.این روایت فوق در کتب متقدمین شیعه ذکر نشده اما مرحوم میرجهانی در طی ملاقاتی که با مرحوم سماوی از علمای نجف داشته، پس از دریافت کتابی با عنوان کشف اللئالی منصوب به ابن عرندس از فقهای قرن نهم هجری این روایت را به همراه سلسله مشایخ آن به دست میآورد که نویسنده بعد از ذکر این حدیث به شرح و توضیح آن پرداخته و شبهات دلالی این حدیث را نیز بررسی و پاسخ داده است.
این کتاب که با رویکرد روایی نوشته شده، خواننده در سراسر این کتاب روایات و احادیث فراوانی از معصومین را مشاهده میکند زیرا که نویسنده از روایات متعددی در مباحث خود بهره برده و همچنین از متن عربی آن در کتاب غفلت نکرده و در پارهای از موارد توضیح لازم نسبت به حدیث را نیز بیان کرده است.
شرح لغات روایات، فقه الحدیث، وجوه مختلف اعرابی روایات، ذکر روایات از منابع شیعه و سنی، توضیح برخی از احادیث و آدرسدهی روایات از یک یا چند منبع در پاورقی از دیگر ویژگیهای این کتاب است.
مخاطب با مطالعه این کتاب علاوه بر فراگیری مباحث تاریخی با تفسیر و روایات فراوان آشنا میشود و همچنین جواب برخی از شبهات و پرسشهایی که درباره حضرت زهرا(س) وجود دارد را فرا میگیرد و از سوی دیگر با توجه به اینکه نویسنده منابع و کتابهایی از شیعه و سنی را معرفی میکند، این کتاب یک منبع خوب تحقیقی نیز برای خواننده محسوب میشود.
مباحث این کتاب در 17 فصل تنظیم شده است که پیدایش نور آن حضرت(س)، ماده نطفه طاهره آن حضرت و انعقاد آن در صلب پدر بزرگوارشان و انتقال به رحم مادر عالی مقدار، بیان اجمالی از شرح احوال والده ماجده آن حضرت خدیجه کبری(س)، تاریخ ولادت فاطمه(س) و چگونگی آن، نامها کنیهها و لقبهای فاطمه(س)، خصیصههای فاطمه(س)، مصحف فاطمه(س)، بیان ازدواج فاطمه(س) با علی(ع) و چگونگی آن، مختصری از فضایل امیرالمؤنین و نام پارهای از کتب عامه که در مناقب آن جناب نوشته شده، ولایت کلیه فاطمه(س)، علم فاطمه(س) و حالات و وقایع بعد از رحلت پیامبر(ص) برخی از عناوین فصلهای این کتاب است.
با توجه به گستردگی و تنوع مباحث مطالعه این کتاب میتواند مفید و جذاب باشد و درباره زندگانی این بانوی بزرگ بشریت اطلاعات و معارف خوبی را در اختیار خواننده قرار میدهد و از سوی دیگر برخی از شبهات وهابیون نیز برطرف میشود و مخاطب با مقدار بیشتری با جایگاه عظیم و غیر قابل توصیف حضرت زهرا(س) آشنا میشود.
این کتاب در 803 صفحه از سوی مؤسسه فرهنگی هنری شمس الضحی به چاپ رسیده است.
8
فرهنگ فاطمیه – الفبای شخصیتی حضرت زهرا(س)
حجت الاسلام مهدی نیلی پور
انتشارات مرکز فرهنگی شهید مدرس
شیعیان و دوستداران اهل بیت باید به این نکته توجه داشته باشند که معصومین انسانهای کامل هستند و نباید بپندارند که این بزرگواران فراتر از انسان هستند، زیرا که این نوع تفکر مانع از این میشود که چهارده معصوم برای بشر الگو باشند بنابراین برای رشد و سعادت حقیقی و با جهان بینی درست باید به سراغ زندگانی معصومین خصوصا حضرت زهرا(س) برویم.
کتاب فرهنگ فاطمیه – الفبای شخصیتی حضرت زهرا(س) به قلم حجت الاسلام مهدی نیلی پور با دید الگوپذیری و به صورت الفبایی و از زاویه سیرهنگاری زندگانی حضرت را بررسی و تبیین کرده است.
نویسنده در این کتاب علاوه بر ذکر وقایع و حوادث تاریخی سعی کرده است سیره علمی و عملی این بانوی بزرگ را به صورت جامع و در ابعاد مختلف زندگی و همچنین به صورت متنی شفاف و روان و با پرهیز از زیادهگویی و بلکه مختصر بیان کند تا مخاطب در کنار فراگیری علمی و معرفتی در مقام عمل نیز بتواند الگو بگیرد و زندگی خود را به زندگی ایشان نزدیک سازد.
مؤلف برای اینکه خواننده بتواند خود را ارزیابی کند و مقدار فهم و درک از مباحث را بسنجد، در بین مباحث و همچنین 169 پرسش در پایان کتاب از متن استخراج کرده که این کار قابل تقدیر است و همچنین در برگزاری مسابقات در مراکز فرهنگی و علمی نیز این بخش مفید خواهد بود.
تیترزنی مناسب، ذکر منابع برای تحقیق در پاورقی، پرداختن به نکات و حکایات عملی از دیگر ویژگیهای این کتاب است و همچنین نویسنده با توجه به آشنایی نسبی با جوانان و فضای فکری جامعه چهرهای صحیح و قابل دسترس از معصومین را به تصویر کشانده است تا از هدف الگوپذیری فاصله نگیرد و خواننده با شخصیتی که قابلیت تبعیت و درسآموزی دارد، روبهرو شود.
بعد از قبول الگو بودن زندگی حضرت زهرا(س) این پرسش در ذهن نسل جوان ایجاد میشود که چگونه میتوان از ایشان الگو گرفت که نویسنده به صورت مختصر سی اصل حاکم بر زندگی خانوادگی حضرت را بیان و این نکته را به مخاطب تذکر میدهد که این بانوی بزرگ نه تنها برای انسانهای عادی بلکه برای حضرت حجت(عج) و بزرگترین اولیای الهی نیز الگویی شایسته است.
نویسنده الگوپذیری از حضرت را نیازمند بسیار شایستگی، تدبر، مطالعه و تهذیب نفس میداند و درک ایشان همچون درک فضیلتهای شب قدر آمادگیهای بسیاری را میطلبد که به نظر میرسد مطالعه این کتاب حداقل علاوه بر ارتقای معرفتی مقدمهای برای تدبر خوانندگان را نیز فراهم کند.
نگارنده یکی از راههای شناخت شخصیت حضرت زهرا(س) را مقایسه با دیگر بانوان صاحب فضیلت در قرآن یا تاریخ میداند و در همین راستا جدولی از مقایسه حضرت با حضرت مریم(س) را برای مخاطب ترسیم کرده و بیست خصلت ذکر شده حضرت مریم(س) و دیگر صفات برتر حضرت زهرا(س) را بیان کرده است.
یکی دیگر از ویژگیهای خوب این کتاب این است که نویسنده در بخش حرف میم با عنوان مقاطع و دورانهای زندگی حضرت زهرا(س) با ملاکهای مختلف شش نوع تقسیمبندی از زندگی حضرت را بیان کرده که از حیث علمی و نظری و برای تسلط و سهولت بیشتر تاریخ زندگانی ایشان مطالعه این بخش مفید خواهد بود.
در این کتاب ابعاد گوناگون زندگانی حضرت بیان شده و مؤلف به موضوعات مختلفی همچون عبادت، فعالیتهای سیاسی و اجتماعی، خانهداری، برخورد با دیگران، آیات پیرامون ایشان و جایگاه رفیع حضرت، اتفاقات تلخ و شیرین زندگانی ایشان و ... با تکیه بر روایات و تاریخ اشارههایی داشته و حتی در بخش حرف هاء هنر در زندگی حضرت زهرا(س) را نیز بررسی کرده و مخاطب را با چهار جلوه فصاحت و بلاغت، شعری و شاعری، خطاطی و نویسندگی و هنر بافندگی حضرت آشنا ساخته است.
چاپ نهم این کتاب در 648 صفحه و در سه هزار شمارگان از سوی انتشارات مرکز فرهنگی شهید مدرس به چاپ رسیده است.
9
منشور دادخواهی - نگاهی نو بر خطبه معجزهآسای حضرت فاطمه(س)
علی کرمی فریدنی
انتشارات دلیل ما
یکی از اتفاقات درسآموز تاریخ اسلام جریان غصب فدک و ایراد خطبه عمیق و رسا و شجاعانه حضرت زهرا(س) است که شیعیان و رهپویان راه معرفت باید با دقت این خطبه را فرا بگیرند.
کتاب منشور دادخواهی - نگاهی نو بر خطبه معجزهآسای حضرت فاطمه(س)، علی کرمی فریدنی ترجمه و تفسیر فشرده و گویایی از خطبه ارزشمند و تاریخساز حضرت است که ایشان در جریان غصب فدک و در گوشهای از مسجد پشت پرده ایراد فرمودند.
نویسنده قبل از تشریح این خطبه برای درک بهتر و انگیز بیشتر مخاطب در ابتدا سه موضوع روایتگران و منابع این منشور جاودان، تدابیر ظرف و حکیمانه حضرت برای آغاز مبازه و محورهای بیستوچندگانه منشوردادخواهی حضرت را بیان و بررسی میکنند و نشان میدهد که با وجود اینکه عدهای در سند روایت تردید کردهاند اما از لحاظ تعداد و شخصیت راویان و نحوه خطبه یقین به صدور این خطبه ارزشمند حاصل میشود و تردیدها از بین میرود.
مؤلف اصل متن عربی و ترجمه آن را بدون هیچگونه توضیح به صورت مستقل ذکر میکند و در ادامه در چندین بخش این خطبه را برای مخاطب به صورت علمی و روان و با تکیه بر آیات و روایات دیگر تفسیر وهمچنین برخی از واژههای مهم عربی را نیز برای مخاطب ترجمه میکند.
در لابهلای مباحث نویسنده پرسشها و دغدغههای بشری را مطرح و سپس جواب قرآنی این سوالات را ذکر میکند و در پایان فرازی از خطبه حضرت را بیان میکند که مخاطب درمییابد که این بانوی بزرگ هستی و آموزگار قرآن با دریافت از وحی این سخنان جاودانه و زندگیساز خود را بیان کردهاند.
نگاهی نو به خطبهی فروزان فاطمه(س)، سیما و منش پرجاذبهی پیامبر در آینهی سخن زهرا(س)، پرتوی از ویژگیهای قرآن و رسالت پیام رسانان آن، پرتوی از فلسفه احکام و مقررات دینی، تابلویی زیبا از شاهکارهای پیامبر و امر آزادی، پس از غروب آن خورشید بی غروب، استیضاح رهبری قانونگریز، سخنی روشنگر با یاران مدنی پیامبر(ص)، فراز پایانی سخن شعورآرین و تاریخساز زهرا(س)، پاسخ شگفتآور ابوبکر، پاسخ شجاعانه و حقوقی فاطمه(س)، مصاحبهای با یار راه و شریک آرمانها و راز آن شکیب حکیمانه از عناوین بخشهای مربوط به تفسیر و توضیح خطبه فدکیه است.
درسهای توحیدی و معرفتی، عدالتخواهی، مبارزه با استبداد و انحصار طلبی قدرت و احیای حقوق مالی بخش کوچکی از درسهای فراوان این خطبه است و در حقیقت این بحث و درگیری میان دو تن یا دو خانواده یا دو گروه نبوده بلکه میان دو سبک، دو اندیشه، دو شیوه و متدود و دو نگاه توحیدی و خودکامگی بوده که با توجه به عناوین مباحث میتوان گفت که نگارنده در این کتاب دریچههای نو و مفیدی در این موضوع را برای مخاطب گشوده است.
داستان غمانگیز فدک چه بود؟ آیا فدک ویژه پیامبر است؟ آیا پیامبر چیزی به عنوان ارث برجای میگذارد؟ آیا فدک در دست فاطمه(س) بود؟ انگیزههای مصادره فدک چیست؟ چه دلایلی بر حقانیت حضرت در پرونده فدک وجود دارد؟ چه رازهایی در جریان فدک است؟ از پرسشهایی است که خواننده جواب آن را در بخش نهم کتاب پیدا میکند و با ابعاد مختلف این جریان آشنا میشود.
چاپ دوم این کتاب در 576 صفحه و در دو هزار نسخه از سوی انتشارات دلیل ما چاپ و منتشر شده است.
10
جلوههای رفتاری حضرت زهرا(س)
عذرا انصاری
بوستان کتاب
رسول اکرم(ص) در منزلت حضرت زهرا(س) فرمودند که اگر همه خوبیها و کمالات به صورت شخصی درآید، آن شخص فاطمه است، بلکه از آن هم والاتر، دخترم فاطمه بهترین اهل زمین است؛ از نظر عنصر وجودی، شرافت و کرامت.
کتاب جلوههای رفتاری حضرت زهرا(س) به قلم عذرا انصاری شرحی کوتاه بر جلوههایی از زندگی عملی آن حضرت است که میتواند درسهای فراوانی را در برداشته باشد.
نویسنده قبل از آغاز جلوههای رفتاری حضرت در ابتدا در دو فصل مستقل نگاه اجمالی به ولادت آن حضرت دارد و مراسم ازدواج بی بی دو عالم(س) با حضرت علی(ع) را گزارش میدهد که در ارایه مباحث خود از روایات، تاریخ و حتی شعر نیز بهره میجوید و در زمان کوتاه به صورت مختصر و مفید اطلاعات خوبی را در اختیار مخاطب قرار میدهد.
جریان خواستگاری، ازدواج، مهریه و جهزیه حضرت زهرا(س) بخش جالب و خواندنی این کتاب است که در قسمتی از آن آمده است:
«علی(ع) کار آبدهی نخلستان را رها کرد، شترش را به خانه آورد و آماده رفتن به سوی خانه پیامبر اکرم(ص) شد. او اکنون روانه خواستگاری است، او اکنون در مسیری قدم برمیدارد که آغازگر تحول جدیدی در زندگی اوست.... علی(ع) وارد شد، سلام کرد و در حضور رسول خدا(ص) نشست؛ چشم بر زمین افکنده است، گویا مطلبی دارد که از بیان آن حیا میکند. از پیامبر(ص) خجالت میکشد. پیامبر(ص) سکوت را شکست، او میداند علی(ع) برای چه آمده است: ....»
بانوان در زندگی هم نقش همسری هم نقش مادری و هم نقش دختری را ایفاء میکنند که این امور حساس نیازمند یک الگوی کامل و هم جنس است که بی شک نقشآفرینیهای حضرت زهرا(س) در این امور برای همه زنان الگوی صحیح است که نویسنده نیز برای معرفی این بخش از زندگی حضرت در فصل سوم، چهارم و پنجم این کتاب رفتارهای خانوادگی حضرت با موضوع رفتار با همسر، رفتار با فرزند و رفتار با پدر را بررسی کرده که مطالعه آن برای خانوادهها خصوصا زوجهای جوان مفید خواهد بود.
رازداری، فداکاری، نگاه روحبخش، سپاس مجاهدتها، شیوههای تربیتی حضرت زهرا(س)، توجه به نیاز کودک، ارج نهادن به نقش کودک، اهمیت دادن به نیازهای طبیعی کودک، همراز و همسنگر پدر و ایثار و از خودگذشتگی بخشی از مباحث این سه فصل است که برای اطلاع از سبک تربیتی این بانوی بزرگ و درسآموزی برای تربیت فرزندان و چگونگی رفتار با کودکان مطالعه آن سودمند میباشد.
نویسنده با نگاه تاریخی در حد امکان و مختصر حوادث غمانگیز و پایانی زندگانی رسول خدا(ص) و اتفاقات و سخنان و درد هجران حضرت زهرا(س) را به تصویر کشانده و با این بیت شعر این فصل را به پایان رسانده است:
شب هجرانت ای دلبر شب یلداست پنداری رخت نوروز و دیدارتوعیدماست پنداری
یکی از نقشآفرینیهای درخشان فاطمه زهرا(س) بالا بردن فرهنگ جامعه، رشد و اندیشه مردم و دفع مشکلات و شبهات آنان است، ایشان از مسایل ساده گرفته تا پیچیدهترین مشکلات را پاسخگو بودند که در فصل هفتم با جلوههایی از رفتار حضرت در این موضوع آشنا میشویم.
زندگی حضرت زهرا(س) همچون دیگر معصومین ابعاد مختلفی دارد و در همه عرصهها به صورت کامل برای دیگران الگو هستند و به همین جهت نویسنده در دو فصل پایانی رفتارهای علمی و فرهنگی و سیاسی حضرت را بررسی و تبیین کردهاند و مخاطب با مباحثی مانند مصحف حضرت زهرا(س)، فلسفه احکام، ایراد خطبه و تاکنیکهای سیاسی، امامت و لایت و سیاست جاودانه روبهرو میشود و مطالب مفیدی را بدست میآورد.
این کتاب به سفارش مجله پیام زن و از سوی بوستان کتاب در 196 صفحه به زیور طبع آراسته گردیده است.
11
الگوی حیات زیبا
محمدجواد مروجی طبسی
بوستان کتاب
حضرت زهرا(س) مجسمه زهد، پارسایی، اخلاق، اخلاص و ایثار، حجب و حیاء، عفت و پاکدامنی و صدها خصلت خوب دیگر است که برای الگو پذیری و تبعیت از ایشان باید با نمونههای عینی این رفتارها آشنا شویم.
کتاب الگوی حیات زیبا نوشته محمدجواد مروجی طبسی با نگاهی روایی در یازده فصل گذری بر زندگانی حضرت زهرا(س) این بانوی بزرگوار داشته و ابعاد گوناگونی از رفتارهای حضرت را تشریح کرده تا مخاطبان از نحوه زندگی ایشان به راحتی درس بگیرند.
نویسنده در پارهای از موارد بعد از بیان چندین روایت در یک موضوع به جمعبندی و ارایه نکات لازم برای فهم صحیح روایت میپردازد تا خواننده هم به راحتی نتیجه مباحث را بداند و هم برداشت اشتباهی نداشته باشد.
شان و منزلت حضرت زهرا(س) در عالم هستی آنقدر والا است که در زبان و نوشتار گنجانده نشود و جز خداوند متعال و معصومین نتوانند جایگاه عظیم و برتر این بانو را به انسان معرفی کنند که در همین راستا نویسنده جایگاه شخصیتی حضرت را از دیدگاه پیامبر اکرم(ص) بررسی کرده و مخاطب را از بین روایتهای متعدد با چندین روایت در این موضوع آشنا میسازد.
شخصیت فاطمه(س) از دیدگاه پیامبر(ص)، فاطمه و ازدواج با علی(ع)، چشم اندازی به خانه فاطمه(س)، فاطمه(س) اسوه حیات زیبا، فاطمه(س) الگوی حیاء و عفاف، سیمای فاطمه(س) در روز قیامت، فاطمه(س) و نقل حدیث از پیامبر(ص)، بررسی حوادث هجوم به خانه فاطمه(س)، دفاع جانانه از حریم ولایت و شهادت حضرت فاطمه(س) از عناوین یازده فصل این کتاب است.
حضرت زهرا(س) از آن مربیان و معلمان اخلاق است که بشر میتواند زندگی او را به عنوان بهترین الگو برای رفتار و معاشرت خود قرار دهد که بخشی از این رفتارها در فصل پنجم این کتاب جمعآوری شده و به صورت اشارهای و کوتاه از ایمان، عبادت، ترس از خدا و روز قیامت و اخلاق و روش معاشرت آن حضرت سخن گفته میشود.
چهره مقدس و ملکوتی این بانوی آسمانی در این دنیا مشخص و در تاریخ شاید خوانده باشیم اما کمتر از سیمای حضرت در فردای قیامت اطلاع داریم که برای درک بهتر و ارتقای معرفت در این زمینه نویسنده با بیان روایتهای نورانی معصومان در فصل هفتم مقام و جایگاه حضرت در روز قیامت را بررسی کرده و کیفیت برانگیخته شدن ایشان را نیز توضیح داده است.
شاید این پرسش در ذهن باشد که با وجود این همه فضیلت و نزدیکی با پیامبر اکرم(ص) روایات کمی از حضرت زهرا(س) به جامانده است و امروز احادیث فراوانی از ایشان را مشاهده نمیکنیم که نویسنده در فصل هشتم این موضوع را بررسی و علت اصلی و مهم این موضوع را برای مخاطب به صورت مختصر تشریح کرده است.
یکی از امور مهم و درسآموز زندگی حضرت فاطمه(س) دفاع جانانه از ولایت و مکتب اهل بیت(ع) است که این درس تا به امروز و تا ظهور حضرت حجت(عج) و روز قیامت باقی خواهد ماند و برای چگونگی دفاع حضرت از ولایت میتوانید فصل دهم این کتاب را مطالعه کنید.
این کتاب در 152 صفحه از سوی بوستان کتاب چاپ و منتشر شده است.
12
حضرت زهرا(س) مادر فضیلتها، مروری بر زندگانی فضایل و شهادت آن حضرت
عباس اسماعیلی یزدی
انتشارات دلیل ما
عالم صدف است و فاطمه(س) گوهر اوست گیتی عرض است و این گهر جوهر اوست
در قدر و شرافتش همین بس که زخلق احمد پدر است و مرتضی شوهر اوست
کتاب حضرت زهرا(س) مادر فضیلتها، مروری بر زندگانی فضایل و شهادت آن حضرت به نوشته عباس اسماعیلی یزدی با تکیه بر روایات و منابع معتبر و متعدد تاریخی ابعاد مختلف زندگی ایشان را تشریح کرده است.
یکی از ویژگیهای خوب این کتاب این است که در خیلی از موارد در پاورقی برای ذکر یک حدیث یا واقعه تاریخی چند منبع معتبر را معرفی میکند که برای تحقیق و بررسی بیشتر برای مخاطب سودمند خواهد بود.
این کتاب در پنج بخش تنظیم شده که در بخش اول با عنوان میلاد موضوعاتی مانند زادروز، وراثت، حضرت خدیجه(س)، جریان خلقت، مونس مادر، چگونگی ولادت و نامگذاری را نویسنده بررسی کرده و به برخی از اختلاف نظرها و برخی از نظرات اهل سنت نیز اشارههایی داشته و در مباحث خود از آیات، روایات، تاریخ و شعر بهره برده است.
خواستگاران، خواستگاری حضرت علی(ع)، همتایی و همشآنی، مهر و هزینه عروسی، مراسم عروسی، در خانه امامت، نسل سرفراز، سادهزیستی و تقسیم کار از موضوعات مباحث بخش دوم با عنوان ازدواج و سیمای فاطمه(س) در خانه است که اتفاقات خواندنی و جذابی در این بخش وجود دارد که مطالعه آن توصیه میشود.
اتفاقات مراسم خواستگاری، جواب امام علی(ع) به افراد حسود و فتنهانگیزان که برای ازدواج با حضرت زهرا(س) او را سرزنش میکردند، علل و حال و هوای حضرت علی(ع) در مدت زمان فاصله افتادن مراسم عقد و عروسی که به اصطلاح امروز دوران نامزدی نامیده میشود و چگونگی برپایی مراسم عروسی از جمله مباحث خواندنی این بخش است.
نویسنده در بخش سوم با عنوان فضایل، کمالات و ویژگیهای اخلاقی سیمای حضرت زهرا(س) در قرآن را با نگاه به مفسران شیعه و سنی تشریح کرده و در این بخش سوره هل اتی، سوره قدر، سوره کوثر، آیه مباهله، آیه تطهیر، آیه نور، آیه الکبری، بحرین و آیه مؤدت را بررسی کرده و با استناد به روایات و منابع فریقتین جایگاه حضرت در این آیات را بیان کرده است.
پیامبر اکرم(ص) با وجود داشتن دخترانی دیگر بیش از هرکس فاطمه زهرا(س) را بیشتر دوست میداشت البته نه بسان دوست داشتن دیگر پدران بلکه دوست داشتنی پرمعنا و پیامآور و همچنین در هر فرصتی او را تکریم و عظمت این بانو را یاد میکرد تا شخصیت والای او را به همگان در همه عصرها بشناساند که نویسنده در همین بخش با عنوان فاطمه زهرا(س) در آینهی رسالت بخشی از ابراز محبتهای رسول خدا(ص) را با استناد به احادیث بیان کرده است.
شاید امروز هم کسانی باشند که حسودانه و از روی تعصب و نادانی عصمت حضرت زهرا(س) را زیر سؤال ببرند و منکر این حقیقت بشوند که مؤلف در همین بخش سوم آیات و روایاتی از شیعه و سنی که دلالت بر عصمت حضرت دارند را ذکر میکند و تاکید دارد که این بحث نه برای ما که این بانو را مظهر تمام اسماء و صفات الهی میدانیم و بلکه برای پاسخگویی به منحرفان و شبهافکنان مطرح میکنیم.
این بخش که در برگیرند مباحث مهم و شاید اصلی کتاب باشد در پایان با عنوانهای حضرت فاطمه(س) و شفاعت و پیشتاز بهشتیان با استناد به روایات فریقتین شفاعت ایشان در روز قیامت را اثبات و ورود به بهشت قبل از همگان را یکی از ویژگیها و امتیازات حضرت معرفی میکند.
نویسنده در بخش چهارم رنجها و رویدادهای ناگوار حضرت زهرا(س) را بررسی و جریان فدک، خطبه حضرت، فدک در عصر خلفاء، هجوم به خانه وحی را اشاره میکند و همچنین در این بخش عوامل خانهنشینی امام علی(ع) و گامهای برداشته شده از سوی خلفاء برای ادامه حکومت و از میان بردن موانع را برای مخاطب تشریح میکند.
نگارنده بعد از ذکر حوادث ناگوار هجوم به خانه حضرت زهرا(س) برای اینکه خوانندگان نپندارند که تنها عالمان و حدیثشناسان شیعه این ستمها را در کتابهای خود آوردهاند، برخی از نوشتار بزرگانی از اهل سنت گرچه غالبا به صورت اشارهای و ناقص بیان کردهاند، را در این بخش آورده است.
در بخش پایانی کتاب با عنوان در آستانه شهادت گوشهای از ماجرای غمانگیز حضرت ذکر شده و جریان عیادت زنان انصار و مهاجر و همچنین عیادت خلفاء و سخنان دقیق و قابل تآمل و رسوا ساز حضرت زهرا(س) نیز بیان شده است.
بهرهگیری از روایات متعدد، نقل قول از علماء، استفاده از شعر، ذکر متن عربی برخی از روایات، ذکر برخی از توسلات و هدایای معنوی حضرت به بشریت از دیگر ویژگیهای این کتاب 390 صفحهای است که از سوی انتشارات دلیل ما به چاپ رسیده است.
13
بانوی بانوان
ابوالفضل موسوی گرمارودی
انتشارات دلیل ما
حضرت زهرا(س) به عنوان یک انسان کامل و با وجود ویژگیهای شگفتآفرین، کمالات بینظیر و ابعاد حیرتانگیزانسانی، فرهنگی، اخلاقی، فردی و اجتماعی حقیقتا یک الگوی کامل و بیهمتای برای بانوان جهان هستند که بر همه آنان لازم است با سیره و سبک زندگی حضرت آشنا بشوند.
کتاب بانوی بانوان به قلم ابوالفضل موسوی گرمارودی در بیست عنوان به صورت مختصر زندگانی حضرت زهرا(س) از جریان تولد تا شهادت را تشریح و تبیین کرده و در این مسیر از آیات، روایات و تاریخ معتبر بهره برده است.
نویسنده معتقد است که گمراهان کور دل و مادی اندیش نمیتوانند حقایق و همه ابعاد شخصیتی حضرت زهرا(س) را درک و باور کنند و حتی افرادی مسلمان نیز برخی از کراماتها و شگفتیهای عالم را بدون توجه به قدرت لایتناهی پروردگار توجیه و تـآویل میبرند که اینان درک روایاتی همچون اینکه حضرت یک مخلوق نورانی و آفریده شده از میوه بهشتی است را ندارند.
نگارنده برای مؤمنین و افراد لبریز از ایمان گوشهای از ارجمندی و شخصیت آسمانی این بانوی بزرگ را با استناد به روایات شیعه و سنی برای مخاطب تبیین میکند که برای نمونه روایت امام صادق(ع) را نقل میکنیم که از امام سؤال شد چرا فاطمه(س) زهراء یعنی درخشنده نامیده شد؟ فرمودند: زیرا هنگامی که در محرابش به عبادت میایستاد نور او برای اهل آسمان میدرخشید همچنان که نور ستارگان برای اهل زمین میدرخشد.
یکی از مباحث حایز اهمیت این کتاب بخش نهم با عنوان اخلاق و روش فاطمه(س) و گوشههایی از زندگی او است که نویسنده از متن روایات و تاریخ فرازهایی از زندگی پرنور حضرت و کرامتها و فضیلتهای ایشان را به نمایش گذاشته و معتقد است که اگر امروز حق را میشناسیم و اسلام ناب را از اسلام اموی و عباسی تشخیص میدهیم همه را مدیون روشنگریهای این بانوی بزرگوار هستیم.
زهد، کار در منزل، تفاهم در زندگی مشترک، عبادت،گذشت از زینتها، عفاف و دوری از مردان بیگانه، پیراهن عروسی، زهد و خوف از خداوند، چادر نورانی، کمکرسانی فرشتگان، گریه بر گرسنگی پدر، همراهان پیامبر در مباهله، احترام فاطمه(س) نزد پیامبر اکرم(ص) و بخشش به نیازمند و گردنبند پر برکت برخی از موضوعات مباحث این بخش کتاب است.
نویسنده متن عربی و ترجمه خطبه فدکیه حضرت زهرا(س) را از کتاب معتبر احتجاج طبرسی نقل میکند و به موضوعاتی همانند تکرار خلیفه بر حدیث جعلی ارث نبردن پیامبر و پاسخ حضرت فاطمه(س) به این سخن و چگونگی بازگشت به خانه بعد از ایراد این خطبه اشاره دارد و تاکید دارد که این خطبه علاوه بر اعتبار روایی آن نزد شیعه، دانشمندان اهل سنت نیز در کتابهای خود همه یا بخشی از این خطبه را آوردهاند یا حداقل اشاره به آن کردهاند.
درگذشت حضرت و دفن شبانه، علل دفن مخفیانه و معلوم نبودن قبر، اقوال در روز شهادت، وصیتهای حضرت زهرا(س) به امام علی(ع)، عیادت بانوان و بیان حق از سوی حضرت، عیادت خلفاء و روی برگرداندن حضرت از اینها، سپاه اسامه، هجوم به خانه، تصمیم به نفرین، مصادره فدک و گریه و خنده فاطمه(س) در کنار پدر از دیگر مباحث این کتاب است.
کتاب حاضر در 190 صفحه از سوی انتشارات دلیل ما به به زیور طبع آراسته گردیده است.
14
رنج های حضرت زهراء(س)
علامه سید جعفر مرتضی عاملی با ترجمه محمد سپهری
انتشارات علویون
پس از رحلت حضرت رسالت، تفوق طلبی گروهی برای دستیابی به مناصب و بدست آوردن امتیازات، حوادث و وقایعی را برای حضرت زهرا (س) به وجود آورد که بدون این اتفاقات هرگز قادر به دستیابی بدان نبودهاند، چونکه حضرت زهرا (س) سد منیع و قویای در راه تحقق بلندپروازیهای نامشروع خود میدانستند.
باگذشت زمان از آن وقایع گروهی از اندیشمندان که نتوانستهاند به صورت علنی آن را رد و باطل کنند، خود را در حالت شک و تردید انداخته و با تمسک به توجیهاتی، درستی نقل حدیثی و تاریخی آن حوادث را مورد پرسش قرار داده و جامعهی آن عصر را نسبت به وقوع آن حوادث مبری دانستند. بدین جهت نگارنده کتاب رنجهای حضرت زهرا(س) را به رشته تحریر درآورد تا پاسخ به پرسشهایی باشد که نوعی شک و تردید نزد اندیشمندان به وجود آورده است.
محور اصلی مطالب درباره تهاجم به منزل حضرت زهرا (س) و پاسخ به شبهات در این مسئله است.
نگارنده یکی از چهرههای ممتاز تحقیق و پژوهش در زمینه تاریخ، فرهنگ و فقه اسلامی در دوران معاصر است که دارای آثار متعددی مانند الحیاه السیاسیه للامام الرضا (ع) و الصحیح من سیره النبی الاعظم است و اثر حاضر ترجمه کتاب «ماساه الزهرا علیهاالسلام» است که توسط محمد سپهری ترجمه شده است.
در اثر حاضر بعد از شخصیتشناسی حضرت زهرا (س) به وقایعی از زندگانی او پرداخته است که گروهی تلاش میکنند در هر حادثهای که بر ایشان گذشته جز تهدید به آتش زدن خانه و غصب فدک، ایجاد شک نمایند و گاه از بودن همین تهدید کاسته و آن را یک تهدید صوری وانمود میکنند به این بهانه که محبت مردم به زهرا (س) و جامعهی ان عصر، مانع وقوع این حوادث شده است، بنابراین نگارنده به شیوهی رسا و روان پاسخی قانع به شبهه افکنان و شکاکان داده است و با تفسیر دادن سخنان اندیشمندان شیعه سوء برداشتها را پاسخ داده است.
یکی از فصول حائز اهمیت این کتاب، بازگو کردن مظلومیت حضرت زهراء (س) از منظر روایات، شعر شعراء، احتجاجات و سخنان اندیشمندان شیعه و سنی است که در این بخش به روایات فراوانی استناد میکند که حادثهی یورش به خانه زهرا (س) و قصد به آتش کشیدن و اقدامات دیگر در این تهاجم را بیان نموده است.
سپس به شعر شعرایی از قبیل؛ سید حمیری، قاضی نعمان و دیگران اشاره نموده که یا معاصر امامان بودهاند یا در دورهای نزدیک به عصر ائمه زندگی کردهاند و یک سند تاریخی برای تبیین حادثهی تهاجم به بیت وحی است. این مساله از همان روزهای نخست وارد استدلالها و احتجاحات مذهبی شد و هنوز هم در این زمینه بدان احتجاج میشود و در این اثر به نمونه هایی از آن اشاره شده است.
بخش پایانی نوشته را به شبههی برخی مورخان اختصاص داده که در زمان رسول خدا (ص) خانههای مدینه درب چوبی که باز و بسته شود نداشته است و در نتیجه آتش زدن درب منزل حضرت زهرا (س) را یک افسانهی تاریخی مطرح نمودهاند که نگارنده با اسناد تاریخی ابتدا تبیین می نماید که خانههای مدینه و مکه در عصر رسول خدا (ص) درب داشته است و سپس حادثهی هجوم به منزل حضرت زهرا (س) را تشریح میکند.
یکی از مطالب ممتاز اثر حاضر، منبع شناسی اوست به صورتی که برای موضوعاتی از قبیل؛ آتش زدن درب، زدن زهراء (س)، شکستن پهلوی زهرا (س)، مجروح شدن چشم زهرا (س)، شهادت فاطمه (س)، مرگ محسن در کودکی، ذکر محسن، سقط محسن مطرح کرده که هر موضوع در چه منابعی بازگو شده است و فعالیت تحقیقی را برای پژوهشگران آسان نموده که در صورت نیاز به چه کتبی مراجعه شود.
مطالعه اثر حاضر برای دانشجویان رشته تاریخ اسلام و طلاب علوم دینی مفید است.
اثر حاضر «رنجهای حضرت زهرا» به قلم علامه سید جعفر مرتضی عاملی با ترجمه محمد سپهری در سه بخش و فصول متعدد به شمارگان 2500 نسخه به قیمت 9000 تومان توسط انتشارات علویون در سال 90 ه ش وارد بازار کتاب گردید.
15
چشمه در بستر
سید مسعود پورسید آقایی
انتشارات حضور
یکی از مسائل مورد اختلاف بین مسلمانان خلافت و جانشینی بعد رحلت پیامبر اسلام بود که مسلمانان به دو گروه «پیروان خلافت انتخابی و تنصیصی» تقسیم شدند. بازتاب این مسئله، مصائبی است که برای کوثر و لیله القدر خدا، پارهی تن رسول اکرم (ص) و همتای مولی علی (ع) به وقوع پیوست که اثر حاضر به شیوهی تحلیلی به این مصائب پرداخته است.
زهراءشناسی برای نسل معاصر به نحوی باید تبیین شود که الگوی هر شیعه در اندیشه و رفتار قرار گیرد چرا که این شخصیت الگوی اهلبیت است. بدین جهت نگارنده این خلاء علمی را با تالیف اثر حاضر فراهم نمود تا نسل حاضر را از زهراشناسی توصیفی به تبیینی و تطبیقی رهنمون سازد.
نگارنده قبل از ورد به بحث، جریان رحلت رسالت را مطرح نموده است که سبب گردیده گروهی با انکار رحلت فرصتی را فراهم آوردند تا با کینه های سرشار و نظام قبیلهگی به اسلام نوپا حمله برده و روشن ترین گفتار رسالت (وصایت) را انکار نمایند. حضرت علی (ع) هم راه سکوت و تقیه نه سکون را برگزید. محور اصلی کتاب درباره اسوهی بصیرت و زمان شناس بودن حضرت زهرا (س) است که در دفاع از ولایت و تببین مسئله وصایت حضرت علی (ع)، دوازده گام به تعداد تمامی ائمه (ع) برداشت. هر گام او مثل یک چشمه است تا انسانهای آزادهای که به دور از تعصبند، بتوانند در آن خود را به طهارت و تطهیری برسانند بدین جهت نام کتاب را چشمه در بستر برگزید.
گام اول اسوهی بصیرت، دعوتهای شبانه بود که با حضرت امیر و فرزندانش به درب خانهی مهاجران و انصار رفت تا آنها را به یاد بیعتشان در غدیر اندازد. گام بعدی دفاع از ولایت بود به حدی که در آتش کینهها سوخت و با بالی شکسته به مسجد رفت و با تهدید نفرین، امام زمانش را از سلطهی ظالمان عصر خود رهانید که نمونهی بصیرت و عارف به زمان بودن اوست. گام سوم افشاگری حضرت است که به بهانهی غصب فدک در مسجد به افشاگری پرداخت. دیگر اقدام زهرا (س) برای رسواکردن باند نفاق و اتمام حجت با مردم، همان سکوت بود زیرا گاهی بلندترین فریادها را از زبان سکوت باید شنید. ولی این سکوت در روزهای اخر عمرش در بستر بیماری به انذارهای بلند تبدیل شده بود تا قلوب خفته را بیدار کند. اقدام دیگر زهرا (س) زنده نگهداشتن خاطرات دوران رسول بود که با طنین اذان بلال آن را به تصویر کشاند. گام هفتم زهرایی، اشکهای شب و روز او بود به حدی که همسایگان مدینه از گریهی او بی تاب شده و شکایت به حضرت امیر بردند. گام نهم با روش سیاست مبارزه منفی، همسخن با خلفا نشد و وصیت نمود که در نماز و تشییع جنازه شرکت نکنند. او با پنهان کردن قبرش همگان را به فکر واداشت تا خود به دنبال پاسخ برآیند و مسببین اصلی جنایت بر دختر رسالت را بیابند.
یکی از مباحث حائز اهمیت این کتاب بررسی ابعاد مختلف زندگی فردی و اجتماعی حضرت است که به اوصافی از قبیل؛ علم، ایمان، عصمت، ایثار، دعا، توسل، وفا، ولاء، مجاهدت پرداخته است و ویژگی بصیرت و زمان شناسی حضرت در دفاع از ولایت و شیوهی برخورد او در راه احقاق حق را به تصویر کشیده است تا خواننده را به این حدیث رهنمون سازد که عرفان فاطمه (س) ادراک شب قدر است.
نگارنده در پیوست به شیوهی برخورد غاصبان خلافت پرداخته و به دور از تعصب و با توجه به منابع شیعی و سنی هجوم به درب خانه حضرت زهراء، تهدید به سوزاندن، آتش زدن خانه، صدمات وارده بر حضرت زهراء، سقط و شهادت ایشان را مورد بررسی قرار داده است که بر غنای اثر حاضر افزوده است.
اثر حاضر «چشمه در بستر » به قلم سید مسعود پورسید آقایی به شمارگان 2500 نسخه به قیمت 22000تومان توسط انتشارات حضور چاپ ششم در سال 90 ش وارد بازار کتاب گردید.
16
تنها یادگار
حجهالاسلام و المسلمین علی نظری منفرد
انتشارات جلوه کمال
اثر حاضر فرازهایی از تاریخ زندگانی حضرت زهرا (س) است که از ولادت تا شهادت به سه بخش تقسیم شده است که نگارنده بهترین راه آشنایی با موقعیت معنوی و کمال وجودی حضرت زهرا (س) را مراجعه به کلام وحی دانسته است لذا به آیاتی مانند؛ تطهیر، مباهله، مودت اشاره نموده و همچنین روایات پیامبر و اهلبیت درباره این بانوی بزرگوار و منزلت ایشان در آفرینش هستی را بازگو نموده است تا سطح شناخت شناسی مخاطب را نسبت به ایشان بالا ببرد.
شیوه ولادت و معرفی خانوادگی حضرت زهرا (س) و دروان کودکی و نوجوانی ایشان تا هجرت پیامبر به مدینه از موضوعات مطرح شده در بخش اول است.
بخش بعدی اثر حاضر، از هجرت پیامبر تا وفات اوست در این محور به ازدواج حضرت زهرا با مولی علی (ع) اشاره کرده و شیوهی برخورد حضرت زهرا در زندگی مشترک و نظام تربیتی که با فرزندانش بکار گرفته را به تصویر کشیده است تا الگوی رهپویان سنت نبوی قرار گیرد.
علاوه بر این به فعالیتهای ایشان در حوزه فرهنگی، سیاسی و عبادی پرداخته تا بتواند مخاطب را از زهرا شناسی توصیفی به تطبیقی سوق دهد. این بخش را با ارتحال پیامبر و بی تابی و جزع حضرت زهرا (س) به پایان رسانده است.
بخش سوم که یکی از مباحث حائز اهمیت این اثر است، به حوادث مربوط بعد از رحلت پیامبر(ص) تا شهادت حضرت زهرا(س) اختصاص داده شده است. حادثهی هجوم به بیت فاطمه، غصب فدک را مطرح کرده است و به فعالیت های حضرت زهرا (س) از قبیل؛ ایراد سخن و خطابه، گریه و اشک، انذار، ملاقات با مهاجرین و انصار، سکوت و بیماری او بازگو نموده تا بتواند مخاطب را به برخی از اقدامات و مجاهدتهای ایشان در تحقق اهداف پدر بزرگوارش رهنمون سازد و برکات نهضت زهرایی را تبیین نماید.
یکی از برکات قیام حضرت زهرا (س)، ترسیم راه راست دین بود که دشمنان می کوشیدند مردم را از ان منحرف سازند. برکت بعدی معرفی چهرههای نفاق بود که در دوران پیامبر در پوشش دین و به نام دین خود را پنهان کرده بودند.
برکت دیگر این نهضت؛ بصیرت دینی و ولایتمداری ایشان بود که با دفاع در زمان مناسب، مشروعیت حکومت غاصبان خلافت را به چالش کشاند. شناخته شدن شایستگی حضرت زهرا (س)، مظلومیت ایشان و اعلان تنفر و بیزاری از دیگر برکات این قیام معرفی شده است. نگارنده نوشته پایانی خود را به دعاهای حضرت فاطمه (س) اختصاص داده است. مطالعه اثر حاضر برای اقشار مختلف جامعه مفید است.
اثر حاضر «تنها یادگار؛ فاطمه سلام الله علیها از ولادت تا شهادت» به قلم حجهالاسلام و المسلمین علی نظری منفرد در سه بخش و فصول متعدد به شمارگان 1000 نسخه به قیمت 16000 تومان توسط انتشارات جلوه کمال در سال 92 ش وارد بازار کتاب گردید.
17
اما دخترم فاطمه ...
ب. امّ نرجس
دلیل ما
بهترین راه آشنایی با موقعیت معنوی و کمال وجودی حضرت زهرا (س) مراجعه به کلام وحی است. بازگو کردن فضائل انسیه حوراء از ناحیه خدای متعال و فرشتگان از همان روزی که خلقت جسمانیاش شکل نگرفته بود آغاز گردید و زبانزد اهل آسمانها شد.
شخص بعدی که میتواند حضرت زهرا (س) را معرفی نماید، حضرت رسالت است چونکه در دامان او رشد و نمو نمود و متخلق به اخلاق او شد تا جایی که درباره اش «ام ابیها» فرمود. بدین جهت نویسنده این اثر را فقط به مناقبی اختصاص داد که از زبان پیامبر اسلام روایت شده است. همچنین سعی شده روایاتی که از نظر سند و متن در دیدگاه شیعه مورد اتفاق است، بیان گردد و جز چند حدیث از کتب اهل سنت آورده نشده است زیرا روایاتی که در کتب اهل سنت آورده شده از زبان عایشه و امثال اوست و به خاطر حسادتی که داشتهاند محتوای معرفتی ندارد بدین جهت نگارنده به روایات شیعه بسنده کرده است.
اولین عالمی که میتوان در آن از فضائل این بانوی بزرگوار سخن گفت، عالم انوار است که غیر از اهل بیت کسی توان توصیفگری آن عالم را ندارد. به جهت اینکه خلقت نورانی پیامبر و اهل بیت زمانی واقع شده که بشری وجود نداشته است. پیامبر اسلام آن فضائل را به تصویر کشیده و بیان نموده که در عالم انوار پروردگار نور ولایت را بین من و فاطمه و علی با اهلبیتش تقسیم نمود و این نور به هریک از موجودات و مخلوقات رسیده باشد به ولایت آل محمد(ص) هدایت گردیده یا در حدیثی دیگر آفرینش نور فاطمه(س) را به قندیل تشبیه نموده که خدای متعال در گوشهی عرش آویزان نمود و با آن نور، آسمان و زمینهای هفتگانه نورانی شد و برای همین فاطمه به زهرا نامگذاری شد و فضایل دیگر که به اثر حاضر مراجعه گردد.
فصل بعدی فضائل مربوط به عالم دنیا است. حضرت رسالت در زمان حیاتش فضائل و مناقبی را برای حضرت صدیقه طاهره بیان مینمود تا منزلت ایشان را برای مسلمانان تبیین گرداند گاه می فرمود من هرگاه مشتاق بوی بهشت می شوم بوی فاطمه را استشمام میکنم. و گاه میفرمود؛ من دخترم را فاطمه نامیدم بهخاطر اینکه خداوند او و دوست داران او را از آتش جهنم جدا کرده است و اگر بتول نامیده شده بدین جهت که به حیض و نفاس مبتلا نمیشود.
درباره ازدواج ایشان فرموده است که ازدواج فاطمه (س) با علی (ع) پیوندی آسمانی است که نگارنده در ادامه به شیوه عبادت حضرت زهرا(س) اشاره نموده و ادعیهای که پیامبر (ص) به ایشان تعلیم داده را یادآور شده است.
حجاب فاطمی، ایثار، کرامت فاطمی و مناقب دیگر اموری است که در این اثر به آن اشاره شده است. محور بعدی فضائل حضرت زهرا(س) بعد از این عالم دنیا است که ایشان را مالک محشر و شافع دوستان و انتقام گیرنده از قاتلان فرزندش حسین و مناقب دیگر که از زبان پیامبر برای ایشان آورده شده را با موضوع بندی مطرح نموده است.
بخش پایانی نوشته را به مصائب حضرت زهرا (س) از زبان پیامبر (ص) اختصاص داده است. مطالعهی اثر حاضر برای اقشار مختلف جامعه مفید است.
اثر حاضر «اما دخترم فاطمه ...!!» به قلم ب. امّ نرجس به شمارگان 3000 نسخه چاپ ششم ان توسط انتشارات دلیل ما در سال 1391 به قیمت 2400 تومان وارد بازار کتاب گردید.
18
فاطمه زهرا درنگاه دیگران
علی اصغر رضوانی
انتشارت دلیل ما
فاطمه زهرا کوثر و همتای رسول اسلام، یگانه الگوی زنی است که علاوه در دین اسلام، در بین پیروان ادیان و مذاهب دیگر مورد توجه خاص قرار گرفته است. چونکه حضرت زهرا (س) مانند دریایی بی کرانه است و گستره معرفتی او به مانند قلهی بلندی است که شخص هر چه به آن قله نزدیگتر شود، چشم انداز بیشتری از معارف برایش آشکار میگردد.
اثر حاضر به شخصیت حضرت زهرا (س) در بین پیروان ادیان و مذاهب با دستهبندی موضوعات به رشته تحریر درآمده است. در این اثر سخنان اندیشمندان غیر شیعه را آنگونه که فهمیدهاند بیان شده و از نقد و بررسی خودداری شده است چونکه اختلاف شیعه با مذاهب دیگر در اعتقاد به عصمت و علم غیب حضرت زهرا (س) است.
هدف از تالیف اثر حاضر اثبات این اندیشه است که در بین عالمان غیر شیعه کسانی هستند که در برابر حق خاشع هستند و بدور از تعصب حق را میپذیرند.
اثر حاضر سخنان این اندیشمندان را در دوازده موضوع تقسیم بندی نموده است. عنایت خداوند به حضرت زهرا (س) از موضوعاتی است که احمد خلیل جمعه از علمای اهل سنت سوریه آن را به تصویر کشیده و برای آشکار نمودن این عنایت به آیات تطهیر، مودت، اطعام مسکین اشاره کرده است. همچنین سید احمد سایح در مقدمه کتاب «الاضواء فی مناقب الزهرا» آورده که رضای خدا و رسولش در رضای فاطمه است. درباره عظمت و جلالت حضرت زهرا (س) سخنان اندیشمندانی همچون سلیمان کتانی نویسنده مسیحی و زینب شحاده نویسنده اهلسنت سوری آورده که به عدم معرفت به حقیقت مقام فاطمه زهرا و قصور از درک مقام ایشان اعتراف کردهاند. همچنین عنایت پیامبر به ایشان از موضوعات دیگری است که اعتراف اندیشمندان را درباره پاره تن پیامبر بودن را به همراه داشته است. یکی از مباحث حائز اهمیت در این اثر ارتباط حضرت زهرا (س) با امیرالمومنین (ع) است که دکتر محمد بیّومی مهران، استاد دانشکده آداب در دانشگاه اسکندریه مصر گفته حضرت زهرا (س) به رای خود در خلافت اسلامی تمسک کرده بود و هرگز از این اندیشه که امام علی (ع) سزاوار به خلافت است روی برنگرداند و عقب نشینی نکرد. عبدالفتاح عبدالمقصود پیوند علی مرتضی با فاطمه زهرا را پیوندی خانوادگی و بشری ندانسته بلکه پیوندی قدسی دانسته است.
سلیمان کتانی نویسنده مسیحی زندگی حضرت زهرا(س) را اینگونه بازگو کرده که فاطمه زهرا با دوگانگیها زندگی کرده است ایشان در پناه سایه پدر و همسرش زندگی کرد و عصر جاهلیت و بعثت را آزمود و دو گونه محبت دختری و مادری را تجربه نمود. در ادامه به موضوعات دیگری از قبیل؛ القاب حضرت زهرا، علم حضرت زهرا، شجاعت، محبت، اخلاق فاطمی و امّ ابیها بودن حضرت زهرا (س) را در سخنان عالمان غیر شیعه مطرح نموده است. نگارنده بخش پایانی نوشتهی خود را شخصیت حضرت خدیجه (س) اختصاص داده است و سخنان این اندیشمندان را دربارهی ایمان، دفاع و عظمت ایشان را مطرح نموده است.
اثر حاضر «فاطمه زهرا (س) از نگاه دیگران» به قلم علی اصغر رضوانی در شمارگان 1000 نسخه به قیمت 6000 تومان چاپ دوم آن توسط انتشارات دلیل ما در سال 1392 وارد بازار کتاب گردید.
19
آلبوم خانواده
جواد اکبری دافساری و محبوبه زارع
بوستان کتاب
خانواده یکی از محیطهایی است که هر انسانی برای رشد و بالندگی مادی و معنوی خویش، بدان نیازمند است. البته آن خانهای میتواند انسان را به سوی کمالات سوق دهد که از چشمه سار وحی بهرهای برده باشد. خانهای که بر مبنای ارزشهای اسلامی بنا شده باشد.
کتاب آلبوم زندگی نوشتهی جواد اکبری دافساری و محبوبه زارع درصدد آن است که الگوی مناسبی از یک خانواده الهی برای مخاطب خود به نمایش بگذارد. موضوع این کتاب تعلیم و تربیت در خانواده از منظر اسلام میباشد.
مؤلف کتاب، در مقدمهای، هدف خود را از نوشتن این اثر اینگونه معرفی میکند: «از آنجا که سیرۀ چهارده قرن پیش، به لحاظ اتصالش با سرچشمه وحی، تا ابدیت نیازهای اخلاقی و فلسفی بشر را پاسخ گوست، بر آنیم تا اسرار آن را به سطح ظرفیت درک خویش نزدیک نماییم.» از این رو این کتاب میکوشد تا ضمن بیان و ترسیم تصاویری از زندگی خاندان وحی، به تطبیق و معاصرسازی پیامهای دین مبین اسلام برای خانوادههای امروز بپردازد.
روشی که نویسنده در این کتاب اتخاذ کرده است، روشی نو میباشد که درکمتر کتابی بدان بر میخوریم. ایشان با توجه به روایاتی که به شرح حال پنج تن آل عبا وارد شده، آن را با زبانی روان، به صورت داستان بازگردان کرده تا بتواند بدین وسیله تصویری از کامل ترین خانواده خلقت برای مخاطب خود ترسیم کند. خانوادهای که مدیر و بانوی آن حضرت زهراس) است.
دغدغه نویسنده، در رسیدگی به مسائل اجتماعی و خانوادگی در سرتاسر اثر نمایان است چرا که میکوشد تا با استخراج پیام از این داستانها نکاتی را به برای زندگی دینی همهی اعضای خانواده داشته باشد.
این نکته قابل توجه است که در این کتاب، پنجاه داستان از زندگی خانهی فاطمه مطرح شده است. نویسنده، هر داستان را، در یک صفحه در سمت راست آورده و پیام آن در صفحه مقابل به مرئی مخاطب رسیده است.
تنها ضعفی که در این کتاب به نظر میرسد آن است که منابع تک تک روایاتی از آن بهره برده شده است، در ذیل هر تصویرِ بیانی، وارد نشده است و به ذکر منابع در انتهای کتاب کفایت شده است. البته منابع مذکور در پایان کتاب از اتقان و صحت لازم برخوردار هستند.
کتاب آلبوم زندگی در108 صفحه از سوی مؤسسه بوستان کتاب به چاپ رسیده است.
20
کشتی پهلوگرفته
سیدمهدی شجاعی
نیستان
این کتاب ضمن مروری بر نقاط عطف حیات حضرت فاطمه ی زهرا(س)، روایت مصائب زندگی ایشان از زبان اطرافیانشان و نیز شخص خودشان است. در واقع می توان گفت این کتاب مرثیه ای است منثور از زبان و دل صاحبان عزای فاطمی. کتاب از 14 فصل تشکیل یافته و راوی اول شخص در هر کدام از فصول، یکی از وابستگان حضرت فاطمه (س) هستند؛ فصل اول حضرت رسول، فصل دوم حضرت خدیجه (س)، فصل سوم خود حضرت زهرا (س)، فصل چهارم حضرت امیرالمؤمنین علی(ع)، فصل پنجم امام حسن (ع)، فصل ششم امام حسین (ع)، فصل هفتم مجدداً حضرت زهرا (س)، فصل هشتم حضرت زینب (س)، فصل نهم فضّه، فصل دهم حضرت ام کلثوم (س)، فصل یازدهم اسماء، فصل دوازدهم برای بار سوم حضرت فاطمه (س)، فصل سیزدهم مجدداً حضرت امیر (ع) و فصل چهارم از زبان آسمان روایت می شود.
در این کتاب می خوانیم: روزگار غریبی است دخترم! دنیا از آن غریب تر! این چه دنیایی است که دختر رسول خدا را در خویش تاب نمی آورد؟ این چه روزگاری است که «راز آفرینش زن» را در خود تحمل نمی کند؟ این چه عالمی است که دردانه ی خدا را از خویش می راند؟ روزگار غریبی است دخترم. دنیا از آن غریب تر. آنجا جای تو نیست، دنیا هرگز جای تو نبوده است. بیا دخترم، بیا، تو از آغاز هم دنیایی نبودی. تو از بهشت آمده بودی، تو از بهشت آمده بودی ...
21
به کوتاهی آه به بلندای ماه
دکتر سید علی موسوی گرماوردی
مؤسسه انتشارات قدیانی
در این عصر بیتوجهی به بعد معنوی و ماورای طبیعی و در این دوران که مردم سردرگم شدند و نتوانستند خود را پیدا کنند، ارایه الگویی متناسب و جامع میتواند بهترین راهگشا برای بشر امروز باشد.
کتاب به کوتاهی آه به بلندای ماه - زندگی خاتون کبریا حضرت زهرا(س) به نوشته دکتر سید علی موسوی گرماوردی به صورت داستانی برخی از ابعاد زندگی حضرت را برای مخاطبان تشریح میکند
نویسنده در توضیح مطالب متن اصلی با قلمی پژوهشی و غیر داستانی چندین پی نگاشت را در پایان کتاب قرار داده و همچنین در آغاز کتاب مباحث تاریخی نیز مطرح کرده است تا خواننده در کنار مطالعه داستان زندگی حضرت با مباحث تاریخی و علمی نیز آشنا شود.
زندگی معصومین دارای دو بعد عادی و روزمره و بعد کرامت و خارق العاده است که این دو بعد در زندگی چهارده معصوم وجود دارد که نگارنده در این کتاب نیازی به بعد دوم ندیده و با سبک قابل فهم برای مردم امروز و برای الگوگیری افراد در این فضای پر از مادیات و عدم توجه به معنویت سخن گفته است و البته نویسنده معتقد است که وجود حضرت زهرا(س) خود برترین کرامت میباشد.
یکی دیگر از مطالب کتاب این است که نویسنده علاوه بر ارایه مباحث در قالب نثر از شعر نیز غفلت نکرده و در پایان کتاب از شاعرهای دورانهای مختلف مانند ابن یمین، وصال شیرازی، اقبال لاهوری، افشین علاء، کاکایی و ... ابیاتی را ذکر کرده و همچنین در پاورقی پیرامون شعر توضیحات لازمی را بیان میکند.
در قسمتی از این کتاب میخوانیم:
« هرگاه پیامبر(ص) به خانه میآمد، فاطمه(س) نخستین کسی بود که پدر سراغش را میگرفت و چون از خانه بیرون میرفت فاطمه(س) آخرین کسی بود که پیامبر(ص) وی را بدرود میگفت.
عشق فاطمه(س) به پدر سبب میشد که هرگاه پیامبر(ص) از خانه بیرون میرفت، فاطمه(س) تا بازگشت او دچار تشویق و بیتابی گردد.
این بی تابی در جنگ احد به اوج رسید...»
... صدای فاطمه در کائنات پیچیده ست صدابزن که ببینی جواب میآید
...خطابهی تو که خون گلوی مرغ حق است چو آیههای خدا با کتاب میآید
فدک بهانهی حق ججویی و ارادهی توست خروش بر ستم چیره راه سادهی توست
این کتاب در 248 صفحه از سوی مؤسسه انتشارات قدیانی وارد بازار نشر شده است.
22
سیما و سیره ریحانه پیامبر (ص)
علی کرمی فریدنی
انتشارات دلیل ما
دانستن فضایل و جایگاه معصومین از یک سو و فراگیری سبک و سیره زندگانی آنان از سوی دیگر بر هر فرد مؤمن و دوستدار اهل بیت لازم است تا بدین وسیله در مسیر صحیح حرکت کند.
کتاب سیما و سیره ریحانه پیامبر (ص) به قلم علی کرمی فریدونی بیانگر شخصیت والای حضرت زهرا(س) و ترسیمکننده سیمای پرشکوه و پرفروغ آن حضرت در آیینه وحی و رسالت و نمایانگر پرتویی از سیره و سبک انسانی و ارزشهای اخلاقی این بانوی بزرگوار است.
نویسنده در این کتاب با سبکی دلپذیر و تازه، با نگرشی جدید، با انتخاب مفاهیم و نکات جذاب و با بهرهگیری از روایات، تاریخ و شعر ابعاد گوناگون زندگانی حضرت زهرا(س) را برای مخاطب به تصویر کشانده و اطلاعات خوبی را در اختیار خواننده قرار میدهد.
نگارنده در ابتدای کتاب قبل از شروع مباحث اصلی با عنوان در رواق سخن با طرح این سوال که آیا راز این محبوبیت را باید در سیره فردی و خانوادگی آن حضرت جستجو کرد و یا در سبک و سیره اجتماعیاش؟ کدام یک؟ راز محبوبیت حضرت زهرا(س) را به صورت اجمالی و در بخش نهم به صورت مفصل بررسی کرده است.
این کتاب در 22 بخش تنظیم شده که روح حیات در کالبد زمان، ریشه و تبار پرافتخار ریحانه پیامبر(ص)، نامهای بلندآوازه و لقبهای الهامبخش او، رشد و شکوفایی در محیط و شرایط آرمانی، سرآغاز زندگی مشترک با امیروالاییها، سیمای پرشکوه ریحانه پیامبر(ص) در آیینه قرآن، سیمای ریحانه پیامبر در آیینه شفاف محمد(ص)، سیمای ریحانه پیامبر در آیینه امامان نور، راز جاودانگی ریحانه پیامبر(ص)، جایگاه پرفراز علمی و فرهنگی ریحانه پیامبر(ص) و کرامات ریحانه پیامبر(ص) از عناوین یازده بخش اول کتاب حاضر است.
حضرت زهرا(س)) دارای برجستگیها و امتیازات تحسین برانگیزی است که هم ایشان را از دیگر زنان ممتاز ساخته و همچنین ایشان را به همسر، مادر، دختر برتر رسانده و این خصلتها توانسته حضرت را به شایستهترین الگوی زنان گیتی برساند که نویسنده به نمونههایی از این امتیازات اشاره کرده است.
تببین مفاهیم نامهای مبارک حضرت زهرا(س)، ذکر برخی از القاب، بیان داستان ازدواج حضرت با امام علی(ع)، تببین آیه مباهله و دیگر آیات مربوط به حضرت، فاطمه(س) در نگاه پیامبراکرم(ص)، ذکر نمونههایی از روایاتی که اهل بیت درباره حضرت زهرا(س) سخن گفتهاند، بیان موقعیت والای علمی و فرهنگی حضرت با استناد به روایات متعدد و ذکر نمونههایی از معجزات و کرامات حضرت از تولد تا شهادت بخش کوچکی از مباحث مفصل و خواندنی یازده بخش اول کتاب است.
در نگاه نویسنده روایات رسیده از پیامبر گرامی در مورد برترین بانوی عصرها و نسلها به بیش از چهل دسته قابل تقسیم و بررسی است که هر دسته دارای درسهای آموزنده مستقلی میباشد که نویسنده چند نمونه روایات از هر دسته را ذکر میکند که این احادیث در منابع معتبر و مهم شیعیان و اهل سنت وجود دارد.
مؤلف با بهرهگیری از روایات و احادیث متعدد به پارهای از جلوهها و فرازهایی از سرخطهای جهان بینی حضرت زهرا(س) میپردازد که میتوان گفت از مباحث جالب و خواندنی کتاب است.
واژه سیره، درجامعه کوچک خانه و خانواده، سبک سیاسی و اجتماعی ریحانه پیامبر(ص)، روشنگریها و مبارزات ریحانه پیامبر(ص)، محورهای چندگانه سخن اندیشاننده و حماسهساز ریحانه پیامبر(ص)، قهر بزرگوارانه و درسآموز، سخنی موجانگیز با انبوه زنان عیادتکننده، ابتکاری شگرف در استمرار و پایندگی مبارزه، علل پانزدهگانه گریههای تفکرانگیز ریحانه پیامبر(ص)، آخرین وضو یا وضوی پرواز و لحظه فراق است و دیدار تا بهشت خدا عناوین بخشهای دوازدهم تا بیستودوم است.
در بخش دوازدهم نویسنده سیستم اخلاقی حضرت زهرا(س) را به ترسیم کشانده و در این سیستم از سادهزیستی، رازو نیاز، دعا و عبادت، تقوا و پارسایی، عفت و پاکدامنی، ادب و رعایت اصل قانونگرایی سخن گفته است.
حضرت زهرا(س) در همه ابعاد زندگانی سرمشق و الگو است که نگارنده در بخش سیزدهم ده اصل کلی در سبک و سیره حضرت در خانواده و در بخش چهاردم دوازده اصل در موضوع اجتماع و سیاست را بیان کرده که مطالعه آن برای خواننده میتواند سودمند و درسآموز باشد.
نویسنده در یک بخش مستقل خطبه فدکیه را تشریح و دوازده محور سخنان ارزشمند و اندیشاننده ریحانه پیامبر اکرم(ص) را تبیین و همچنین در بخش بیستم علت گریههای حضرت را بیان کرده تا اگر خواننده نسبت به گریههای به ظاهر بیش از حد حضرت فاطمه(س) شبهه و سؤالی داشته باشد با مطالعه این بحث پاسخ خود را دریافت نماید.
این کتاب مفصل و جامع در 831 صفحه از سوی انتشارات دلیل ما به طبع زیور آراسته شده است.
23
دانشنامه شهادت حضرت زهرا س
علی لباف
مرکز فرهنگی انتشاراتی منیر
دانشنامه شهادت حضرت زهرا(س) به اهتمام علی لباف با هدف تحکیم باورهای تاریخی نسل جوان شیعه و رد افرادی که شهادت حضرت را افسانه و غیر قابل اثبات میدانند، در قالب دو جلد تنظیم شده و هر جلد مشتمل بر چند کتاب است.
مطالعه این دانشنامه علاوه بر دریافت پاسخ بسیاری از شبهات و سؤالات فراوان، مخاطب را با منابع متعدد شیعه و سنی آشنا میسازد و از سوی دیگر شیوه و نحوه شبهافکنی مغرضان و دشمنان اسلام ناب را نیز فرا میگیرد.
کتاب به رنگ خون - سیری در نصوص شهادت حضرت زهرا(س) به عنوان اولین کتاب جلد اول درصدد پاسخگویی به مقاله محمد جواد حجت کرمانی در روزنامه آفتاب میباشد که نویسنده بعد از تحلیل شبهه با تکیه بر منابع متعدد و معتبر جواب آن را به صورت علمی بیان میکند.
با کاروان جوین - سوگنامه شهادت حضرت زهرا(س) در میراث مکتوب نیشابور دومین کتاب این جلد است که با راهنمایی آیت الله سید علی حسینی میلانی نگاشته شده که سرخی شهادت جانسوز حضرت فاطمه(س) را به روشنی ترسیم کرده و هر پژوهشگر حقیقتجویی را به سر منزل مقصود میرساند.
سومین کتاب جلد اول دانشنامه حقایق پنهان - تآملی کوتاه در تحریف اسناد فاطمیه(س) نام دارد که نمونههایی از ترفند قلم نااهلان را معرفی میکند تا گوشهای از ابعاد مظلومیت صدیقه طاهره نمایان شود و در همین راستا در سه گفتار با عناوین حذف و سانسور حقایق، تحریف و جابهجایی حقایق و توجیه با هدف کتمان حقایق نمونههایی از ظلم علمی و قلمی که در کتابهای دیگران وجود دارد، بیان میشود.
تازیانه بر وحی - حضرت محسن(ع) در منابع اهل سنت نام چهارمین کتاب جلد اول است که در ابتدا به دو شیوه تحریف درگذشت حضرت محسن(ع) از سوی نویسندگان سنی اشاره و در ادامه به صورت علمی و با توجه به منابع و افراد مورد قبول خود اهل سنت به این شبههپراکنیها پاسخ داده میشود.
زخم آتش - احراق بیت فاطمه(س) در منابع اهل سنت آخرین کتاب جلد اول این دانشنامه است که در ضمن چند گفتار به صورت مختصر به ادعاها و شبهات عبداالعزیز نعمانی درباره استناد و دلالت مدارک تاریخی حاکی شهادت حضرت زهرا(س) پرداخته است.
جلد دوم دانشنامه شهادت حضرت زهرا(س) مشتمل بر هفت کتاب است که صدای سیلی کبود - بازخوانی مصائب حضرت زهرا(س) در نسخ خطی قرن 5و 6 هجری اولین کتاب این جلد است که به صورت علمی به پاسخگویی به شبهه حجت کرمانی درباره نامه عمر به معاویه پرداخته و همچنین نگارنده روابط عمر با معاویه را نیز بیان میکند.
نشکفته - مصائب حضرت زهرا(س) در میراث علمی ابن قولویه قمی دومین کتاب این جلد است که در این نوشتار نخست درباره ابن قولویه مطالبی به اختصار گفته شده و در ادامه متن عربی روایت حاکی از مصائب حضرت و به قتل رسیدن حضرت محسن(ع) را از کتاب گرانقدر کامل الزیارات ذکر و ترجمه آن نیز آورده میشود.
هجوم اول به روایت یعقوبی سومین کتاب جلد دوم دانشنامه است که نگارنده در پیشگفتار دو نوبت هجوم به خانه حضرت را بیان و در ادامه به ارایه مطالبی درباره یعقوبی و کتاب تاریخش پرداخته و سپس درباره هجوم اول به روایت یعقوبی و شبهه مندرج در مجله ندای اسلام به تفصیل سخن گفته شده است.
چهارمین کتاب این جلد و آتش زبانه میکشید - احراق بیت فاطمه(س) در منابع امامیه نام دارد که روایات و نصوص حاکی از آتش زدن درب خانه را میشمارد و همچنین منابع تاریخی شیعه و سنی در این موضوع را بررسی میکند.
پنجمین کتاب این جلد با عنوان آن روز سرد - قباله فدک و پرسشهای فرارو بعد از آشناساختن مخاطب با اصل ماجرای فدک با تکیه بر منابع اهل سنت و شیعه برخی شبهات و استبعادات دکتر اصغر قائدان درباره پاره کردن قباله فدک را پاسخ داده است.
رنجهای فراموش شده - بازخوانی حوادث هجوم از زبان شاهدان عینی عنوان ششمین کتاب جلد دوم دانشنامه است که درصدد پاسخ به این شبهه و سؤال است که آیا در زمان امام علی (ع) و از زبان مبارک ایشان حوادث تآثرآور هجوم به خانه ذکر شده است!؟
آخرین کتاب دانشنامه ایستاده در باد - نگاهی گذرا به حمایتهای حضرا زهرا(س) از امیرمؤمنان علی(ع) نام دارد که در چند گفتار به ترتیب زمانی جانفشانیها و حمایتهای حضرت در راه ولایت و امامت را برای مخاطب روشن ساخته است.
ارایه مباحث علمی و منطقی، ذکر متن عربی روایات همراه با اعراب، آدرسدهی در پاورقی، ارایه جمعبندی در خلال برخی از مباحث، آوردن تصویر جلد برخی از کتابها، ارایه تصویر نسخه خطی نامه معاویه به عمر، روزشمار حوادث فاطمیه و نقشه تقریبی خانه حضرت زهرا(س) در سال یازدهم هجری از دیگر ویژگیهای این دانشنامه است.
این دانشنامه دو جلدی در قالب یک کتاب در 240 صفحه از سوی مرکز فرهنگی انتشاراتی منیر منتشر شده است.
24
فرهنگ سخنان فاطمه زهرا(سلام الله علیها)
محمد دشتی
مؤسسه انتشارات مشهور
روش زندگی و چگونگی مواجههی هر یک از معصومین علیهم السلام با مسائل پیرامونی خویش، نشان دهندهی الگوی عملی زندگی اسلامی است و از آنجا که آن بزرگواران به دور از هر گونه گناه و لغزش در زندگی بودهاند، رفتار و منش آنها حجت قطعی و تنها منبع قابل اطمینان در کنار قرآن است و به همین علت پیامبر گرامی اسلام همواره بر دو امانت گرانبهای رسالت تاکید میفرموند و از آنجا که بر اساس آیات و روایات متعدد شیعه و سنی، فاطمه زهرا (سلام الله عليها)» از جمله عترت طاهرهی رسول اکرم(ص) به شمار میآید، ر جوع به این منبع عصمت در چاره جوییهای زندگی بسیار گرهگشا خواهد بود.
کتابهایی که تاکنون پیرامون حضرت صدیقه طاهره نوشته شده است به صدها عنوان میرسد که هر یک با نگاه متفاوت در این باره قلم زدهاند.
کتاب فرهنگ سخنان فاطمه زهرا(سلام الله علیها) از جمله مجموعهی کتب نهج الحیات است که با نگاه ارائهی الگوی عملی و اسلامی یک زن مسلمان تدوین گردیده است و به حق توانسته از این زاویه، مطالب ارزشمندی را به خوانندگان خود ارائه کند و تصویر روشنی از زندگی به سبک اسلامی، برای همگان به خصوص زنان جامعه تداعی نماید.
این کتاب ارزشمند، بر اساس فرمایشات حضرت زهرا سلام الله علیها تدوین گردیده و مطالب ارزندهی خود را در قالب عناوین مورد نیاز زندگی روزمره به شکل الفبایی و موضوعی ارائه کرده است به طوری که خواننده به راحتی می تواند به مطلب مورد نیاز خود دسترسی پیدا کند.
آيين همسردارى، كار در خانواده، هماهنگى با شوهر، تحمل مشكلات زندگى و خانوادگى، آداب غذا خوردن، كيفيت شستشوى كودك ،اخلاق و روابط انسانى، پرهيز از ارزشهاى دروغين در ازدواج، اخلاق زناشويى، پوشش زن، اهميت قضاوت ميان كودكان، به كارگيرى هنر شعر در پرورش كودك، مشكلات اقتصادى و بچهدارى، حجاب و پوشش فاطمه، خداشناسى فاطمه، خداگرايى فاطمه، خطبههای فاطمه، مهمان نوازى فاطمه، از خود گذشتگى و ايثار فاطمه، دفاع از اميرالمؤمنين، زن و زندگى، سادهپوشى، لحظهاى كه زن به خدا نزديكتر است، هماهنگى زن و شوهر در كار منزل ، تقسيم كار در خانواده برخی از مباحث مطرح شده در این کتاب است.
در بخشی از این کتاب در موضوع هماهنگى زن و شوهر در كار منزل آمده است:«حضرت زهرا عليهاالسلام چون ديگر زنان جامعه كار مىكرد، گندم را با آسياب دستى آرد مى نمود، نان مى پخت، كار روزانه را انجام مىداد، به بچهدارى و تربيت كودك توجه كامل داشت، تا آنكه هر دو دست آن يگانهى روزگار زخم شد. ناچار خدمت پدر رفت و فرمود: فقالت: قد مجلت يداى من الرحى، ليلتى جميعا ادير الرحى حتى اصبح، و ابوالحسن يحمل حسنا و حسينا (يا رسول الله صلى الله عليه و آله! هر دو دستم به علت آرد كردن گندم با آسياب دستى ورم كرده و زخم شده است، ديشب را تا به صبح به آرد كردن گندم مشغول بودم و ابوالحسن، فرزندانم، حسن و حسين عليهماالسلام را نگهدارى مى كرد.) [ كنز العمال ج 15 ص 507 و بحارالانوار ج 43 ص 134 و 84 و 85. ] »
مطالعه این کتاب صفحهای که از سوی انتشارات مؤسسه انتشارات مشهور به چاپ رسیده است را به عموم مردم به خصوص زوج های جوان توصیه میکنیم.
25
جلد سوم مجموعه پیشوایان هدایت "صدیقه کبری حضرت فاطمه زهرا (س)"
سید منذر حکیم
مجمع جهانی اهل بیت(ع)
سخن گفتن از شخصیت فاطمه زهرا(س) فراتر از برههی ولادت و شهادت اوست، شخصیتی که به کمال عقل و زیبایی روح و صفای نفس آراسته و در دامان نبوت پرورش یافته تا جایی که بدان سبب فاطمه(س) نامیده شد که آفریدگان از درک مقام ایشان ناتوانند. بدین گونه زهرای بتول تصویر کاملی از زن را به ترسیم آورد که مؤمنان در برابر قداستش سر تعظیم و کرنش فرود آورند.
کتاب پیش رو مروری است بر سیر حیات طیبه صدیقه کبری، فاطمه زهرا علیها السلام. آنچه که نویسنده محترم، سید منذر حکیم در جلد سوم از کتاب پیشوایان هدایت، در پی آن است؛ ارائه نمایی از زندگانی حضرت زهرا(س) از ولادت تا شهادت ایشان خواهد بود، بنابراین مؤلف کتاب مطالب خود را در سه بخش تقسیم بندی نموده تا علاوه بر معرفی آن بانوی با عظمت، به تمامی مراحل زندگی ایشان نیز اشاره کرده باشد.
در قسمت اول از این کتاب علاوه بر ذکر جلوه هایی از شخصیت ایشان، چندی از فضائل و مناقب حضرت را متذکر شده و با اشاره به برخی از آیاتی که در شأن ایشان نازل شده به بازشناسی وجود مقدسش می پردازند. و علاوه بر آن با ذکر احادیثی به جایگاه حضرت زهرا(س) در نگاه پیامبر اکرم(ص) و ائمه هدی(ع) و صحابه و مورخان اشاره می کند.
نویسنده با بیان جایگاه مادر حضرت، به بیان ابعاد شخصیتی خدیجه کبری(س) پرداخته و از ولادت با شکوه فاطمه(س) سخن به میان می آورد و دوران رشد و بالندگی ایشان را مورد بررسی قرار می دهد و با توجه به این که تاریخ زندگی فاطمه(س) تقریبا با تاریخ رسالت مقرون گشته، نویسنده در بخش دوم از کتاب خود، تاریخ زندگانی ایشان در عصر حیات پدر بزرگوارشان را مورد توجه قرار داده است.
از جمله مسائلی که در قسمت دوم کتاب بدان پرداخته شده است ، مسائل پیرامون ازدواج حضرت با امیر المومنین می باشد؛ مسئله ای که می تواند الگوی مناسبی برای جوانان پیرو مکتب اهل بیت واقع شود.
در بخش پایانی سعی شده است تا گوشه ای از وقایع تلخی که پس از رحلت پیامبر خدا(ص) رخ داده، به رشته تحریر در آید؛ پس از ماجرای سقیفه و غصب خلافت امیر المومنین فاطمۀ زهراJعلی رقم تحمل ستم هایی که در حقش روا داشتند، خود پرتو افکن دوران ظلمت شده و یگانه یار امام عصر خویش گردید.
از دیگر مطالبی که در قسمت سوم این کتاب بدان پرداخته شده است؛ مسئله هجوم به خانه حضرت زهرا(س)، غصب فدک و اتفاقات مربوط به شهادت جانگداز دخت گرانقدر پیامبر اکرم(ص) می باشد.
سید منذر حکیم در انتها به میراث علمی فاطمه زهرا(س) یعنی مصحف فاطمه اشاره و گزیده از مطالب آن را با استناد به روایات ذکر می کنند.
جلد سوم از کتاب پیشوایان هدایت "صدیقه کبری حضرت فاطمه زهرا" در 305 صفحه از سوی مجمع جهانی اهل بیت به چاپ رسیده است.
26
360 داستان از فضائل مصائب و کرامات فاطمه زهراء(س)
عباس عزیزی
انتشارات سلسله
یکی از شیوههای آشنایی با بزرگان و اولیای خدا، معرفی آنان به صورت داستان و قصه است که در این روش مخاطب به دور از خستگی الگوی عملی را برای خود اتخاذ مینماید که اثر حاضر با تاکید بر این روش به رشته تحریر درآمده است بدین جهت نویسنده در صدد بوده تا داستانهای آموزنده از زندگانی کوتاه انسیه حورا را بازگو نماید تا مخاطب با مطالعهی اثر حاضر معرفت عملی و نظری او نسبت به حضرت زهرا (س) بالا رود.
نگارنده در اثر حاضر به فضائل و کمالات انسیه حورا پرداخته است. ولادت حضرت زهرا و وجه تسمیه بانوی بزرگوار به «فاطمه، زهرا، محدثه و دیگر اسامی را مطرح کرده و در ادامه به خصائص حضرت زهرا پرداخته و به ویژگیهایی از قبیل؛ اصحاب کساء، ناقه بهشتی، تشبیه ایشان به ستاره زهره، قبولی توبه آدم، نزول میوه از بهشت، شفاعت فاطمه، روشنایی بهشت، فضائل فاطمه در قیامت، مصحف فاطمه و موارد دیگر اشاره نموده است.
یکی از فضائل حائز اهمیت که در این اثر آورده شده شیوه زندگی حضرت است که روش ارتباط ایشان با پیامبر و همسر خود، نحوی ازدواج و همچنین تربیت فرزندان را متذکر شده است تا شیوهی زندگی زهرایی را به پیروانش القاء نماید. اخلاق فاطمی و عبادت فاطمی از داستانهایی است که در بخش فضائل به آن پرداخته شده است.
فصل بعدی به مصائب حضرت زهرا (س) اختصاص دارد. بخشی از این مصائب مربوط به سیدالشهدا (ع) است که از هنگام تولد تا زمان عاشورا و بعد از آن را بازگو کرده است. بخشی دیگر به مادر و پدر ایشان مرتبط است. مهمترین بخش این مصائب پس از رحلت حضرت رسالت است که جریان هجوم به منزل فاطمه و آتش زدن منزل ایشان، غصب فدک، گریه و انذار بانوی بزرگوار را در قالب داستان تبیین نموده که این بخش از مصائب را با بستری شدن بانوی بزرگوار و شهادت ایشان به پایان میرساند.
نگارنده فصل پایانی نوشتهی خود را به معجزات و کرامات حضرت زهرا (س) اختصاص داده و به معجزاتی از قبیل؛ اقرار به رسالت پدر در شکم مادر، سخن گفتن در رحم مادر، زنده شدن عروس، طعام غیبی، مائده آسمانی، حرام بودن آتش بر فاطمه، درود حوریان بهشت بر فاطمه، شفای بیماران و موارد دیگر اشاره نموده است.
اثر حاضر «360 داستان از فضائل مصائب و کرامات فاطمه زهراء» به قلم آقای عباس عزیزی است که در سه بخش فضائل و مصائب و کرامات داستانهای کاربردی از زندگانی حضرت زهرا (س) را تدوین و تنظیم کرده که مطالعهی آن برای تمامی اقشار جامعه مفید است. چاپ پنجم آن در 3000 نسخه به قیمت 7500 تومان توسط انتشارات سلسله به چاپ رسید و وارد بازار کتاب گردید.
27
درسنامه زندگانی و سیره حضرت زهرا(س)
سید منذر حکیم
مرکز نشر هاجر
سخن گفتن از شخصیت فاطمه زهرا فراتر از برههی ولادت و شهادت اوست، شخصیتی که به کمال عقل و زیبایی روح و صفای نفس آراسته و در دامان نبوت پرورش یافته تا جایی که بدان سبب فاطمه نامیده شد که آفریدگان از درک مقام ایشان ناتوانند. بدین گونه زهرای بتول تصویر کاملی از زن را به ترسیم آورد که مؤمنان در برابر قداستش سر تعظیم و کرنش فرود آورند.
کتاب درسنامه زندگانی و سیره حضرت زهرا(س) مروری است بر سیر حیات طیبه صدیقه کبری، فاطمه زهرا علیها السلام. آنچه که نویسنده محترم، سید منذر حکیم در این درسنامه، در پی آن است؛ ارائه نمایی از زندگانی حضرت زهرا (س) از ولادت تا شهادت ایشان خواهد بود.
در مورد ویژگیهای این کتاب باید به این نکته اشاره کرد که این کتاب برگرفته از جلد سوم موسوعه چهارده جلدی پیشوایان هدایت است که به صورت درسنامه درآمده و معاونت آموزشِ مرکز مدیریت حوزههای علمیه خواهران در راستای تولید متون درسی، با چینشی نو این کتاب را در هجده درس تدوین نموده که هر درس از این کتاب به مرحله ای از زندگانی فاطمهی زهرا (س) میپردازد.
از جمله شیوههای متداول در طراحی کتب درسی این است که در ابتدای هر درس، اهدافی که خواننده، با خواندن آن بخش، حاصل میکند را متذکر میشوند تا دانشجو با درک فضای کتاب، از ابتدا بداند که در این درس به دنبال چه میگردد و علاوه بر آن نیز، چکیدهای از محتوای درس و همچنین آزمونی برای خودآزمایی فرد در انتهای هر درس، در نظر گرفته میشود که این کتاب نیز از این شیوه مستثنی نیست.
از جمله مطالبی که در این درسنامه بدان برمیخورید عبارتند از بررسی جایگاه و شخصیت فاطمه(س)، میراث علمی حضرت، مراحل تولد و رشد ایشان، همراهی زهرای مرضیه به پدر و همسر گرانقدرشان، و وقایع بعد از رحلت جانگداز پیامبر…
مؤلف، کتاب مصحف فاطمه(س) را از جمله میراث علمی حضرت دانسته و با توجه به روایاتی که در این باره وارد شده به شرح خصوصیات این کتاب شریف میپردازد. کتابی که به وسیله جبرائیل به حضرت فاطمه(س) الهام شده و به قلم علی(ع) نوشته شده است...
مقابله حکومت با امیرالمومنین(ع) به اشکال گوناگون رخ داده است که نویسنده در گوشه از کتاب، به دو مورد از آن اشاره دارد.از جمله راهکارهایی که حکومت جدید برای مقابله با علی(ع) اتخاذ کرد، سلب توان مالی از ایشان بود که غصب فدک از جملهی این اقدام بوده است. دومین اقدام نیز رویارویی با مخالفت امام و سرکوب کردن مخالفان بود...
نویسنده در پایان، کتاب خود را حاصل تتبع و بررسی 182 منبع و مأخذ معرفی میکند که نشان از زحمت بی دریغ ایشان برای نوشتن این کتاب دارد.
کتاب «درسنامه زندگانی و سیره حضرت زهرا» در 328 صفحه، از سوی مرکز نشر هاجر به چاپ رسیده است.
28
حضرت فاطمه(س) از ولادت تا شهادت
مرحوم سید محمدکاظم قزوینی
نشر مرتضی
زندگی سراسر افتخار حضرت فاطمه(س) سرمشق جامع و زیبایی برای زنان و مردان کمالجو و با فضیلت است؛ چرا که در وجود او، اندیشه مترقی، پاکمنشی، فضیلت، و پرهیزگاری وصف ناپذیری ترکیب یافته، و یک بانوی آسمانی با عالیترین سجایای انسانی پدید آمده است.
کتاب «حضرت فاطمه(س) از ولادت تا شهادت» ترجمه کتاب ارزشمند «فاطمه الزّهراء من المحد الی اللّحد» اثر علامه فقید مرحوم سید محمدکاظم قزوینی است. نگارندهی کتاب، هدف و انگیزه خود را از خلق چنین اثری، خلاء نگارش جامع و شایستهای که در خور مقام والای دخت پیامبر اکرم(ص) باشد معرفی میکند؛ کتابی که هم ترسیم کنندهی زندگی درسآموز و تاریخساز او باشد و هم نمایی از شخصیت ارجمند آن بزرگ بانوی اسلام.
آنچه که نویسنده در این کتاب ، بیشتر بر آن عنایت دارد، نقل منصفانه تاریخ دوران زندگانی فاطمه زهرا(س) است. ایشان با بهرهگیری از کتب تاریخی و روایی شیعه و همچنین نقل بعضی مطالب از اهل سنت به بررسی زندگانی و فضائل و مناقب فاطمه زهرا(س) میپردازد، تتبع و گستردگی منابع مورد استفاده مؤلف را، میتوان از پاورقیها و پینوشت های متنوع کتاب پیبرد.
باید دانست که کتاب پیشرو، کتابی صرفا تاریخی- نقلی نیست بلکه در جای جای آن علاوه بر نقل رخدادها، به تحلیل وقایع پرداخته شده که از جمله موارد آن؛ تحلیل وقایع پس از رحلت پیامبر و رویارویی حضرت با زمامداران وقت میباشد.
مطالب این کتاب با ذکر ولادت و بررسی نامهای نه گانه فاطمه(س) شروع میشود. سر و رازهای نامهایی که بر آن حضرت نهاده شده است از جمله اقداماتی است که این کتاب بدان پرداخته است و کمتر در کتب دیگر بدان اشاره شده. فاطمه، صدیقه، مبارکه طاهره، زکیه، مرضیه، راضیه، محدثه، زهرا و بتول، عذرا از جمله نامهایی است که به شرح آنها پرداخته است.
نویسنده با یادآوری مراحل مختلف زندگی زهرای مرضیه(س)؛ از همراهی حضرتش با پیامبر تا ازدواج ایشان با امیرالمومنین(ع) سخن به میان آورده است. زندگی خانوادگی ایشان، ولادت فرزندان، جایگاه فاطمه از منظر قرآن و پدر بزرگوارش، ویژگیهای اخلاقی و فضائل ایشان از جمله مسائل مطرح شده در این کتاب میباشد. در نیمه دوم این کتاب نیز، نویسنده به ذکر وقایع بعد رحلت پیامبر پرداخته و به مسائلی چون فدک و خطبه حضرت در مسجد تا شهادت ایشان همت گماشته است.
دعا وسیله ارتباط با خدا است؛ به همین جهت دعا و نیایش در منظر فاطمه(س) بسیار ارزشمند جلوه کرده، دعاهای بسیاری از آن بانوی بزرگوار نقل گشته است که این کتاب به نمونه هایی از آن اشاره داشته تا اهمیت آن را به مخاطب نشان دهد.
از جمله مزایای این اثر شریف آن است که به صورت بسیار روان ترجمه شده و همچنین صفحه آرایی بیبدیل آن موجب میشود تا حجم بالای اثر، موجب ملال خواننده نگردد.
کتاب «حضرت فاطمه(س) از ولادت تا شهادت» در 870 صفحه از سوی نشر مرتضی به چاپ رسیده است.
29
زندگانی حضرت فاطمه(س) و دختران آن حضرت
سید هاشم رسولی محلاتی
دفتر نشر فرهنگ اسلامی
بررسی زندگانی حضرت زهرا(س)، از آن جهت حائظ اهمیت است که در جای جای زندگانی این بزرگ بانوی اسلام، برای همهی افراد بشر درسهای آموزندهی بسیاری وجود دارد که مطالعه آن، علاوه بر معرفت و شناخت نسبت به ایشان، موجب عبرتآموزی و بصیرت در امور زندگی خواهد شد.
کتاب «زندگانی حضرت فاطمه(س) و دختران آن حضرت» نوشته سید هاشم رسولی محلاتی از جمله کتابهایی است که با استقبال کمنظیر پیروان مکتب اهل بیت مواجه شده و چندین بار تجدید چاپ گشته است و همچنین این کتاب دنبالهی کتاب زندگانی حضرت محمد(ص) است که از همین نویسنده تألیف گشته و به چاپ رسیده است.
کتاب مذکور، دربارهی زندگانی بزرگ بانوی اسلام، حضرت زهرا(س) و دو دختر بزرگوارشان حضرت زینب(س) و امکلثوم(س) میباشد که از منابع و ماخذ معتبر شیعه و سنی گردآوری و تألیف گردیده است. نویسنده محترم برای جمعآوری مندرجات این کتاب، بیش از بیست کتاب را مورد بررسی و استفاده قرار داده که نشان از زحمت بیبدیل ایشان برای تألیف این کتاب میباشد.
از خصوصیات تألیفات سید هاشم رسولی محلاتی این است که ایشان با قلمی تاریخی مطالب اساسی تاریخ اسلام را مورد توجه قرار داده و از اطاله کلام خوداری میکند و همچنین نوشتههای ایشان از جامعیت و غنای محتوایی خاصی برخوردار است.
این کتاب در هفت فصل تدوین شده است که ولادت حضرت فاطمه(س)، دوران کودکی حضرت، ازدواج و زندگی زناشویی ایشان، شمّهای از فضایل زهرای مرضیه، و حوادثی که از رحلت رسول خدا(ص) تا وفات حضرت صدیقه(س) رخ داد، از جمله مباحث این کتاب میباشد.
مسأله فدک مسأله است که در بیشتر کتابهایی که درباره زندگانی حضرت زهرا(س) نوشته شده است، بدان اشاره شده؛ به همین جهت نویسندهی این کتاب، با اشاره به غصب فدک به سه مطلب به خوبی اشاره دارد؛ اول این که فدک مال موروثی نبوده، بلکه پیامبر آن را در زمان حیات خود به فاطمه(س) بخشیده بود و در دومین مطلب، مؤلف به اثبات غیر شرعی بودن گواهی خواستن از حضرت فاطمه(س) در مسأله فدک پرداخته و در انتها به بررسی حدیثی که ابوبکر نقل کرده است مبنی بر این که پیامبران مال به ارث نمیگذارند، پرداخته و مجعول و بر خلاف قرآن بودن آن را به وضوح بیان میکند.
از جمله مسائلی دیگری که بدان اشاره شده، شهادت حضرت زهرا(س) است که نویسنده به خوبی به تمام آن حوادث پرداخته و با مطرح کردن وصایای زهرای اطهر،مبنی بر دفن شبانه ایشان و مخفی بودن قبر مطهرشان، به خوبی نارضایتی حضرت را از دستگاه حکومت نمایش داده و شهادت مظلومانه ایشان را به خوبی شرح میدهد.
مؤلف پس از اشاره به وفات حضرت فاطمه(س)، به زندگانی دختران بزرگوار حضرتش؛ حضرت زینب(س) و ام کلثوم(س) پرداخته، و با اشاره به ولادت حضرت زینب(س) و دوران کودکی و رشد ایشان و همچنین ازدواج او با عبدالله بن جعفر، سفر تاریخی زینب کبری را به کربلا تصویر کرده و فداکاریها و رنجهای او را در کوفه و شام متذکر میشود و همچنین نگارنده در انتها به ذکر کوتاهی از زندگانی دختر دیگر حضرت زهرا(س)، حضرت ام کلثوم(س)، کتاب خود را به پایان میبرد.
کتاب «زندگانی حضرت فاطمه (س) و دختران آن حضرت» در 347 صفحه از سوی دفتر نشر فرهنگ اسلامی به چاپ رسیده است.
-----30
قطره از دریا نشانی میدهد
بیانات مقام معظم رهبری
انتشارات مستا
فاطمه(س) نام مقدسی است که همیشه در تاریخ، عزیز بوده و همیشه و در همهجا با عظمت از او یاد شده است؛ شخصیتی که معمای ذهن قاصر بشر دیروز و امروز است و کسی جز خدا، رسول و اهلبیت را یارای درک مقام معنوی او نیست. آنچه به زبان میآید توصیفی است ناتمام با کلماتی ناقص دربارهی او.
کتاب «قطره از دریا نشانی میدهد» مجموعه بیانات مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنهای است که در مقام و منزلت حضرت فاطمه زهرا(س) ایراد نمودهاند. بنابراین این کتاب، گوشهای از ارادت رهبر فرزانه انقلاب است که از اول زعامت ایشان در مجالس مختلف نسبت به صدیقه طاهره بیان داشتهاند.
در این کتاب سعی شده تا به مجموعهای از بیانات و پیامهای مقام معظم رهبری از سال 1367 تا سال 1390 که به مناسبتهای مختلف ایراد نمودهاند، اشاره شود.
ایشان به مناسبتهای مختلف، پیر و جوان جامعه اسلامی را به افزودن محبت حضرت زهرا(س) در دلها و پیمودن راه او در قدمها فراخوانده و تعابیری بس بلند و زیبا درباره آن مادر قدسی به کار برده است. ایشان در قسمتی از فرمایشاتشان نتیجه محبت نسبت به آن بزرگوار را، عمل به سیره فاطمی دانسته و معتقدند که باید دنباله محبت، اطاعت و متابعت از آن حضرت باشد.
با توجه به این که آیت الله خامنهای، عنوان فرهنگ را در نامگذاری سال 93 گنجاندهاند در صفحه 233 این کتاب میخوانید که «یا فاطمه الزهرا(س) فرهنگ شماست» ایشان این شعار را نشانهی کشور دانسته و میفرمایند که نشانه ملت زنده همین شعارهاست.
ایشان توجه به ایام شهادت فاطمه زهرا(س) را یکی از شعائر اسلامی دانسته و گریه بر آن حضرت و تعطیلی مغازهها و بازارها و خیابانها را از جمله شعائر دین دانستهاند.
این بیانات در هفده فصل با موضوعات مختلف تقسیمبندی شده است تا بازخوانی آن سادهتر صورت گیرد.
از جمله موضوعاتی که در این کتاب بدان اشاره شده میتوان از مقام و عظمت فاطمه زهرا(س)، شناخت ایشان و اهمیت معرفت به ایشان، عبادت و معنویت، علم و دانش، جایگاه حضرتش در نگاه پیامبر و اهل بیت، شیوه همسرداری فاطمه زهرا(س)، ایثار و انفاق ایشان، جنبههای الگویی ایشان برای زنان عالم و اسوه بودن حضرتش در مسائل اجتماعی برای همه، روش سیاسی و جهادی فاطمه(س)، برکات ایشان، محبت و توسل به حضرتش، شیوهی مدح حضرت صدیقه(س)، و در انتها شهادت مظلومانه و شعائرایام فاطمیه نام برد.
لازم به ذکر است که در این کتاب سعی شده تا با ذکر زمان و مکان فرمایشات مقام معظم رهبری در پی نوشت هر کلام، بر مستندسازی این کتاب افزوده شود.
از نکات قابل توجه، اسم این کتاب است که با تشبیه بسیار زیبایی بیانات این سلاله پاک حضرت زهرا(س) درمقابل جده بزرگوارشان را، به قطره ای در برابر دریا معرفی میکند.
کتاب "قطره از دریا نشانی میدهد" در284 صفحه از سوی انتشارات مستا به چاپ رسیده است.
31
اسرار فدک
محمد باقر انصاری و سید حسین رجایی
انتشارات دلیل ما
فدک سرزمینی است که ارزش آن، نه تنها از لحاظ مادی، بلکه از لحاظ اعتقاد، با باورهای شیعه، گره خورده است. همان سرزمینی که رسول خدا(ص) پس از فتح آن، به موجب آیه «وآت ذا القربی حقه» به یگانه دخت خود بخشید ولکن پس از رحلت جانگداز پیامبرخدا دستگاه حکومت، فاطمه )س) را از تصرف در آن منع کرده و حق ایشان را سلب کردند که به همین جهت فدک برای همیشه تاریخ، به عنوان سند مظلومیت حضرت فاطمه(س) ثبت گردیده است.
کتاب «اسرار فدک» نوشته محمد باقر انصاری و سید حسین رجایی، درصدد بررسی این واقعه مهم صدر اسلام میباشد. هدفی که مؤلفین این کتاب، درپی آن است، جمعبندی و تدوین یک صورت کامل از ماجرای فدک، از ابتدای فتح آن سرزمین و بخشش آن از سوی پیامبر(ص) به حضرت زهرا(س) تا غصب آن خواهد بود. ایشان با بررسی انگیزههای غاصبین و اقدامات متقابل امیرالمومنین(ع) و حضرت فاطمه(س) در مقابله با آنان، در 9 بخش، به جمعبندی در مورد این حادثه مهم تاریخی پرداختهاند.
کتاب اسرار فدک از جمله کتب تحلیلی اعتقادی تاریخی به شمار میرود که به ماجرای فدک پرداخته شده است.
از جمله اقداماتی که غاصبین فدک پس از تثبیت غصب آن انجام دادند، توجیه کردن حرکت خود به وسیله جعل حدیث است که ابوبکر با نقل حدیث جعلی «نحن معاشر الانبیا لا نورث ... » سعی در پایمالی حق صدیقه طاهره(س) داشتند. نویسنده با پرداختن به این موضوع، به خوبی به اقدامات ایشان پرداخته و به عوامل دیگر این اقدام نیز اشاره کرده است.
مؤلف روش خود را برای تدوین این کتاب در مقدمه چنین عنوان میکند که با جمعآوری کلیه متون مربوط به موضوع فدک و تطبیق، تلفیق، مقایسه و جمعبندی آنها کوشش شده تا مجموعهای کامل که شامل همه مسائل مربوط به فدک باشد را تنظیم کند تا وقایع قبل و بعد و مقارن خطبه در جای خود قرار گرفته و کیفیت خطابه بخوبی ترسیم شود.
یکی از نقاط قوت کتاب اسرار فدک، تحقیق جامعی است که در مورد متن خطبهی صدیقه طاهره انجام شده؛ چراکه بیشتر کتب، به یک روایت که از کتاب احتجاج نقل شده، کفایت کردهاند و مقابله کامل همه نسخ تا به حال انجام نشده است. بنابراین نویسنده با مقابله کردن متن خطبه، از هفده مدرک معتبر، برای اولین بار سعی کرده است تا نارساییها و جاافتادگیهای این خطبه را جبران کند. ایشان علاوه بر ترجمه آن، در پاورقی به اختلاف نسخ اشاره کردهاند.
مطالبی که در این کتاب بدان پرداخته شده عبارتند از فتح و اعطای فدک به حضرت فاطمه(س)، واکنش امیرالمومنین(ع) و حضرت زهرا(س) نسبت به غصب فدک، اقدامات غاصبین پس از تثبیت غصب، اسرار و اهداف غصب فدک و دفاع از آن، تحلیل و خلاصهای از خطابه حضرت در دفاع از حق خود، بررسی درباره سند و متن و کتابشناسی و شعر فدک، و در انتها متن و ترجمه خطابه که با دستهبندی مناسبی ارائه شده است؛ همگی حاکی از زحمات فراوان محققین این کتاب دارد.
کتاب «اسرار فدک » در 300 صفحه از سوی انتشارات دلیل ما به چاپ رسیده است.
32
الزهرا مقتل مقرم
آیت الله سید عبدالرزاق موسوی مقرم
انتشارات آرام دل
خداوند متعال حضرت زهرا(س) را در جایگاه با عظمتی قرار داده که تمام فضیلتها، در آن وجود مقدس جمع شده؛ کمالات و فضائلی که برگزیدگان بشریت از ابتدای خلقت، از درک آن عاجز و ناتوانهستند مگر نه این است که پیامبر اکرم(ص) پیوسته در جمع اصحاب و در اجتماع مردم به فضائل آن حضرت اشاره فرموده و مقام و منزلت او را متذکر میشدند، ولکن چه زود آن همه سفارش را فراموش کردند و منزلت او را نادیده شمردند.
کتاب «زندگانی حضرت فاطمه زهرا(س)» یکی از مجموعه کتابهایی است که تحت عنوان مقتل مقرم توسط آیت الله سید عبدالرزاق موسوی مقرم نوشته شده است که این مجموعه ضمن شرحی بر زندگانی ائمهی هدی، بیشتر به مصائبی که بر اهل بیت وارد آمده، اشاره داشته و شهادت ایشان را تشریح میکند.
این کتاب شرح مختصری است از زندگانی کوتاه و پر از رنج و سختی یگانه دخت گرانقدر پیامبر عظیمالشان اسلام، که قدرش را نشناختند و حقش را غصب کردند. سرگذشتی تأسف بار و مملو از غم و اندوه؛ تا منتقم خونش از راه فرا رسد.
نویسنده، کتاب خویش را در چهارده فصل تدوین کرده که با ذکری از زندگانی حضرت خدیجه(س) مادر فاطمهی زهرا(س)، کتاب خود را آغاز کرده و ضمن ولادت زهرای مرضیه به شرح کوتاهی از نامها و القاب ایشان پرداخته است.
از جمله مباحث دیگری که در این کتاب بدان اشاره شده ازدواج حضرتش با امیرالمومنین(ع) میباشد.
مؤلف در ادامه؛ بعد از ذکری از فضائل فاطمه زهرا(س) به شرح هجوم به خانه ایشان پرداخته است؛ حادثهای که موجب رنج و جراحتهای زیادی برای آن بزرگ بانوی اسلام شد. غصب فدک، و دفاع جانانهی ایشان از حق خود و ولایت امیر المومنین(ع) در دو خطبه از جمله مطالب مندرج در این کتاب میباشد.
هدف عمده از مقتل نویسی به تصویر کشیدن و شرح شهادت آن حضرات است، به همین جهت مرحوم مقرم به خوبی به بازگویی وقایع روز و شب شهادت پرداخته و همچنین مراسم غسل از جمله مسائلی است که باید به خوبی بررسی شود؛ در فرق اسلامی اختلافی در وجوب غسل میت وجود ندارد مگر درمورد حضرت زهرا(س)؛ در روایاتی آمده است که حضرتش پیش از وفات غسل کرده و لباس نو پوشیده است و غسل دیگری انجام نداده اند که از جمله نکات مثبت این کتاب نسبت به کتب دیگر، بررسی امثال همین روایات است.
نویسنده تاریخ شهادت حضرتش با ذکر منابع آن، در ده قول ذکر کرده اند که دارای جامعیت نسبتا خوبی میباشد.
مؤلف معتقد است که خطابه غراء و بینظیر حضرت صدیقه کبری در دفاع از اسلام ناب، ولایت و خلافت امیرالمومنان علی (علیه السلام) به غلط به خطبه فدکیه نام نهاده شده است.ایشان با اعراض از این نام، خطبه را تحت نام دفاع از اسلام ناب به همراه ترجمه انگلیسی آن ذکر کرده است. این خطبه در سیزده فراز مورد بررسی واقع شده است.
کتاب «مقتل مقرم؛زندگانی حضرت زهرا(س)» در 256 صفحه، توسط انتشارات آرام دل به چاپ رسیده است.
33
فاطمة الزهراء سُرور دل پیامبر(ص)
حجةالاسلام حاج مهدی جعفری
مرکز فرهنگی انتشارات منیر
توصیف تام شخصیتهایی که به سرمنشأ خلقت متصلند و بدلیل استمرار اتصالشان رنگ و بوی بینهایت گرفتهاند از عهدهی مخلوق محدود خارج است ولکن بمنظور تحقق سبک زندگی اسلامی لابدّ از معرّفی الگوهایی هستیم که این نوع از زندگی فاخر را به ارمغان آوردهاند، در این میان شخصیّت صدّیقه کبری(س) چنان پرتو افکنی میکند که موجب سُرور دل رسول الله(ص) میشود.
کتاب فاطمة الزهراء بَهجَة قَلبِ المُصطَفی که به تلاش عالم عامل مرحوم حجة الاسلام و المسلمین حاج احمد رحمانی همدانی«ره» به زبان عربی نگاشته شده که درصدد تصویرگری جلوههایی از تمامی ابعاد زندگانی آن انسان کامل یعنی إنسیه حَوراء فاطمه زهراء(س) است که با همت حجةالاسلام حاج مهدی جعفری در چهل فصل با عنوان فاطمه الزهراء سُرور دل پیامبر(ص) به زبان فارسی ترجمه شده است.
کتا ب مذکور را در یک نگاه کلی میتوان به شش بخش عمده تقسیم کرد ابتدا ذکر جملاتی از دانشوران پیرامون آن شخصیت عظیم سپس پرداختن به فضایل مشترک بین آن حضرت و آن چهار نور پاک تا خواننده به وارستگی و عظمت آن الگوهای والا مقام پیببرد.
در ادامه به مناقب خاصه آن حضرت پرداخته و فضیلت ایشان را بر تمامی موجودات و کرامت و منزلتش را در پیشگاه معبود و پدر و همسر گرانقدرش بیان کرده تا موجب مباهات خواننده به داشتن چنین الگویی شود.
بخش بعدی در بر دارنده اطلاعات شناسنامهای صدّیقه طاهره(س) بوده اما با سبکی کاملا محققانه اما مهمترین بخش کتاب که به الگوسازی میپردازد بیان کننده مکارم اخلاقی بِنتُ الرسول است که با نقل سخنان گهربار و دُرَربار حضرتش پیرامون مسائل مختلف به کمال خود رسیده است.
با وجود همه این معارف گرانبهاء مصنف از توصیف رشادتهای جانانه آن شیرزن معصومه مظلومه در دفاع از حریم امامت و ولایت غافل نکرده و به نحو احسن به توصیف مصائب جانسوز آن «المَغصُوبَةُ حَقُها المَمنُوعَةُ إرثُها» پرداخته و کیفیت شهادت صدیقه شهیده را بیان فرموده است.
در پایان به معرفی کتب مرجع در این زمینه اشارهای داشته است.
به نظر میرسد که کتاب مذکور بدلیل سبک محقّقانه منحصر به فرد خود و جامعیّت نسبتا مطلوبش بعد از کتب مرجع در اولویت مطالعه باشد به نحوی که تا حد زیادی از مطالعه کتب جزئی در این زمینه مستغنی بدارد.
کتاب فاطمة الزهراء سُرور دل پیامبر(ص) در 865 صفحه از سوی مرکز فرهنگی انتشارات منیر به چاپ رسیده است.
-----34
فاطمه زهرا اینگونه بود «خصائص فاطمیه»
آیت الله محمد باقر کجوری مازندرانی
انتشارات اندیشه هادی
از جمله وظایفی که برگردن هر فردی وجود دارد این است که بداند از چه کسانی پیروی میکند و چه کسانی را الگوی خویش قرار داده به همین جهت علمای شیعه از زمان شیخ کلینی، که از اولین خصائص نویسان میباشد، در پی بررسی ویژگی های ائمه هدی بوده؛ در همین راستا کتابهای بسیاری در مورد ایشان نوشته شده که این کتاب تنها یکی از آثار شکل گرفته در راستای شناخت و معرفت نسبت به یکی از آن اسوه های هدایت میباشد که به رشته تحریر در آمده است.
کتاب شریف و گرانقدر «خصائص فاطمیه» که به بیان ویژگیهای حضرت فاطمه زهرا(علیها السلام) میپردازد، همچون دایره المعارفی میماند که در آن سعی شده است تا تصویری از عظمتِ بزرگ بانوی اسلام به ترسیم کشد. این کتاب با سبکی مبتکرانه و جدید، به بیان مطالب ناب در خصوص ویژگیهای صدیقه طاهره پرداخته است.
کتاب خصائص فاطمه(س) نوشتهی علامه آیت الله محمد باقر کجوری مازندرانی معروف به واعظ تهرانی، با بررسی ابعاد شخصیتیِ وجود فاطمه زهرا(س)، سعی در واکاوی این وجود مقدس دارد. همانگونه که جناب واعظ تهرانی در اول کتاب «خصائص فاطمیه» مینویسد قصد داشته ویژگیها و خصائص حضرت زهرا را در 135 ویژگی بیان نماید تا مطابق با عدد جُمّل اسم «فاطمه» باشد که سه ویژگی را در مقدمه، دو ویژگی را در خاتمه، 130 ویژگی را نیز بین پیشگفتار و پسگفتار بیان بدارد. سی ویژگی به قبل از ولادت حضرتش اختصاص داشته و پنجاه ویژگی به پس از ولادت تا قبل شهادت، و پنجاه ویژگی نیز به بعد شهادت ایشان تعلق دارد.
گاهی نویسنده در لابه لای مطالب این کتاب شریف استردادا متعرض مطالبی میشود که ربطی به خصائص حضرت زهرای مرضیه ندارد اما بیان آنها خالی از لطف نیست. اگر بخواهیم به عنوان مثال، نمونهای از این رویکرد مصنف ذکر کنیم، خواهیم گفت که مثلا در پی ذکر ولادت سبط اکبرِ حضرت صدیقه به بیان آداب ولادت و یا صلح امام حسن(ع) و مسائل دیگر میپردازد. در این رویکرد با تنوع مطلب موجب آن میشود ملائم طبع خواننده واقع گردد.
کتاب فاطمۀ زهرا اینگونه بود «خصائص فاطمیه» در 921 صفحه از سوی انتشارات اندیشه هادی به چاپ رسیده است.
35
خاطر نازک گل؛ نگاهی نو به زندگی و شخصیت حضرت زهرا(س)
حجت الاسلام حسین سیدی
نشرمعارف
کتاب «خاطر نازک گل؛ نگاهی نو به زندگی و شخصیت حضرت زهرا(س)» نوشته حجتالاسلام حسین سیدی از سوی دفتر نشر معارف منتشر شد. «خاطر نازک گل» جلد سوم از مجموعه چهارده جلدی «سیره کاربردی چهارده معصوم(ع)» یا «سبک زندگی معصومین(ع)» است که در دهه 80، برنده جایزه کتاب سال حوزه علمیه قم شد. در این مجموعه سعی میشود مسایل مختلف زندگی از دیدگاه اهل بیت(ع) بیان شود و هدف این مجموعه پاسخ به این سئوال است که در روزگار امروز و برای انسان قرن بیستویکم چگونه اهل بیت(ع) میتوانند الگو باشند و چگونه آنها میتوانند گرهی از زندگی مردم باز کنند.
این سیره کاربردی که بیش از 50 موضوع مثل سیمای ظاهری، سیمای باطنی، سبک زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی و سیاسی، دفاع از ولایت، خطبههای انقلابی حضرت(س)، ماجرای فدک، ارتباط با خدا، دیگران و طبیعت، حقوق مخالفان و حیوانات و... را شامل میشود، برای عموم مردم به ویژه جوانان و نوجوانان نوشته شده است.
نویسنده برای نگارش این کتاب، 500 منبع مطالعه و دیده که از 229 تای منبع آن بهره گرفته شده است. چاپ اول کتاب «خاطر نازک گل» در 276صفحه، قطع پالتویی، تیراژ 3000 نسخه و قیمت 8هزار تومان از سوی دفتر نشر معارف به جامعه فرهنگی و مذهبی کشور عرضه شده است.
36
فاطمه نگین جهان و جنان
محمدرضا رمزی اوحدی
مؤسسه شهیداحمد کاظمی
مؤسسه شهیداحمد کاظمی کتاب «فاطمه نگین جهان و جنان» را با موضوع حضرت فاطمه زهرا (س) در کتب تفسیری، حدیثی و تاریخی اهل سنت برای دومین بار تجدید چاپ و روانه بازار نشر کرده است.
حضرت فاطمه زهرا (س) در کتابهای تفسیری، حدیثی و تاریخی اهل سنت، جایگاه جلیل و جامعی دارد، در فصل اول این کتاب، با بهرهگیری از تفاسیر قدیمی اهل سنت، بیش از صد آیه قرآن را که درباره آن حضرت نازل شده، آورده شده است.
در فصل دوم، به زندگی آن بانوی بیبدیل و حوادث پس از ارتحال رسول الله (ص) از منابع دست اول اهل سنت پرداخته شده است؛ در فصل سوم، این پرسش پاسخ داده شده است که چرا سید مظلومان، امیر مؤمنان (ع) هنگام حمله به خانهاش سکوت اختیار کرد؟
کتاب «فاطمه نگین جهان و جنان» به نویسندگی استاد «محمدرضا رمزی اوحدی» در قطع رقعی در 280 صفحه و با قیمت 8500 تومان منتشر و روانه بازار نشر شده است.
37
صدای فاطمی فدک
انتشارات دلیل ما
متن عربی و ترجمه فارسی خطابه حضرت زهرا (س) برای اولین بار با 17 نسخه از 22 سند توسط «محمدباقر انصاری» و «سیدحسین رجایی» از نشر «دلیل ما» منتشر و روانه بازار نشر شده است.
کتاب «صدای فاطمی فدک» برای چاپ بیست و یکم است که منتشر شده و تاکنون تیراژ بیش از سیصد هزار نسخه آن به فروش رسیده است. این فروش نشانه احساس اطمینان علمى مخاطبان نسبت به این کتاب است.
در بخشی از مقدمه این کتاب میخوانیم: در شرایطى که حاکمین به همراه مهاجرین و انصار، مجلس مهمى در مسجد پیامبر صلى الله علیه و آله تشکیل داده بودند و مشغول قدرت نمایى در مقابل خانه فاطمه علیها السلام بودند که در فاصله چند قدمى آنان بود، ناگهان در خانه فاطمه علیها السلام باز شد و بانوى با عظمت اسلام در حالى که عدهاى از زنان گرداگرد آن حضرت بودند، وارد مسجد شد.
دختر پیامبر با پوشش کامل و قامت خمیده پشت پرده بر زمین نشست. ناگهان مردم صداى فاطمه علیها السلام را شنیدند که آهى جانسوز کشید و همه به گریه درآمدند و حضرت آنقدر صبر کرد تا مردم کاملاً آرام شدند و آنگاه سخنان خود را آغاز نمود.
انتشارات «دلیل ما» کتاب «صدای فاطمی فدک» را در تیراژ 3 هزار نسخه منتشر و روانه بازار نشر کرده است.
38
دخترپیامبر(مروری بر احوالات صدیقه طاهره بعد از رحلت رسول اکرم(ص)
حجت الاسلام و المسلمین محمدعلی جاودان
حجت الاسلام والمسلمین محمدعلی جاودان که خود از شاگردان علامه سید مرتضی عسکری رحمة الله علیه است این کتاب را بر اساس درس های استادش در ۱۴۴ صفحه تنظیم کرده است. این کتاب در ابتدا به مقابله حضرت زهرا (س) با وضع پدید آمده پس از رحلت رسول خدا (ص) و بازگشت به جاهلیت پرداخته است و سپس به تفصیل از خاکسپاری و مدفن یادگار پیامبر (ص) بحث کرده است. این کتاب از دو فصل تشکیل شده است.
در فصل اول در حجم حدود ۵۰ صفحه با استناد به منابع متقدم روایی و تاریخی اهل تسنن و به شیوه جدلی و احتجاجی درباره ماجرای سقیفه و تبعات آن بحث شده و در ادامه این فصل یعنی تا صفحه ۹۹ با تطبیق منابع شیعه و سنی به رسالت فاطمی در این دوره، غصب فدک و بیماری، رحلت و خاکسپاری حضرت زهرا (س) پرداخته شده است.
در فصل دوم علاوه بر مباحثی درباره خانه و مسجد پیامبر (ص) در مدینه، خانه حضرت زهرا (س)، خانه عقیل (که همان مدفن حضرت فاطمه بنت اسد (رض) و عباس عموی پیامبر (ص) و چهار امام معصوم (ع) است) و قبرستان بقیع، گزارش های منابع اهل تسنن و برخی منابع شیعی درباره دفن حضرت زهرا (س) در بقیع در محلی که شیعه آن را قبر فاطمه بنت اسد می داند مورد بررسی و نقد سندی و متنی قرار گرفته و در انتها از این نظر که آن حضرت در خانه خود دفن شده با استناد به روایات منقول از اهل بیت (ع) در کتب متقدم شیعی دفاع و دیگر احتمالات رد شده است.
مؤلف در تدوین مباحث خود از منابع متعدد و متنوعی سود برده است. از محاسن کار وی ارجاع خواننده به تحقیقات دیگر صاحب نظران برای مطالعه بیشتر است. البته شیوه ارجاع دهی چندان مناسب نیست زیرا یک دست نیست؛ گاهی نام مؤلف و نام اثر در پاورقی آمده و گاهی یکی از این دو. مشخصات کتابشناسی هم گاهی ارائه شده و گاهی نه و کتاب هم فاقد فهرست منابع (کتابنامه) است. ترتیب تاریخی ارجاعات نیز در پاورقی ها رعایت نشده است (برای نمونه نک. ص ۳۳ پاورقی ۳ و ص ۶۰ پاورقی ۴ و ص ۶۱ پاورقی ۲). از دیگر اشکالات کتاب این که برخی اعلام و اسامی و اماکن غیر مشهور اعراب گذاری شده اما برخی از آن ها نه (نک. ص ۱۸).
مؤلف در صفحات ۳۲ تا ۳۶ کتاب خود به ماجرای حمله به خانه حضرت زهرا (س) پرداخته و شواهدی در تایید آن از منابع اهل تسنن نقل کرده است به ویژه اعتراف ابوبکر به انجام این کار در زمان وفات که در منابع متعددی نقل شده است. یکی از منابع مورد استناد مؤلف الامامة والسیاسة است که به درستی آن را منسوب به ابن قتیبه دانسته زیرا نسبت این کتاب به ابن قتیبه صحیح نیست (نک. «شخصیت و آثار ابن قتیبه دینوری»، علی سالاری شادی، تاریخ اسلام، ش ۱۵، پاییز ۱۳۸۲، ص ۶۶ – ۶۹).
مؤلف در صفحه ۵۵ از کتاب خود درباره یکی از مشکلات اصلی برای پژوهش درباره زندگانی حضرت زهرا (س) پس از رحلت رسول خدا (ص) می نویسد: «ما … به طور جدی با کمبود منابع و ابهام آنچه در دسترس است، رو به رو هستیم. اگر به تاریخ آن دوران از منظر مورخان رسمی نگاه کنیم، دورانی نسبتا آرام گزارش شده است و مورخان و محدثان توانسته اند. با پنهان کاری، درگیری های جدی و بحران های عمیق آن عصر را مخفی بدارند و این، روی دیگر تاریخ است!». هرچند این نوشته مؤلف اجمالا صحیح است اما در سال های اخیر پژوهش های مناسبی درباره وقایع مربوط به این مقطع از تاریخ اسلام بر اساس منابع کهن صورت گرفته که مؤلف این اثر می توانست مخاطب خود را به آن ها ارجاع دهد.
برای نمونه می توان به این کتاب ها اشاره کرد: دانشنامه شهادت حضرت زهرا (س) از علی لباف (تهران: مرکز فرهنگی انتشاراتی منیر، ۱۳۸۸ش) و دراسة و تحلیل حول الهجوم علی بیت فاطمة از عبدالزهراء مهدی (تهران: برگ رضوان، ۱۴۳۴).
مؤلف ضمن نقد سندی یکی از روایات امامیه به بی اعتباری مراسیل ابن ابی عمیر قائل شده است. توضیح وی چنین است که شیخ طوسی که نظریه اعتبار مراسیل ابن ابی عمیر را در عدة الاصول مطرح کرده، در تهذیب الاحکام این نظر خود را رد کرده است. حال آن که شیخ طوسی تهذیب الاحکام را پیش از عدة الاصول نوشته است (نک. سلسله مباحث تاریخ حدیث، احمد پاکتچی، به کوشش یحیی میرحسینی، تهران: انجمن علمی دانشجویی الهیات و مرکز تحقیقات دانشگاه امام صادق (ع)، [بی تا]، ص ۲۴۴، ۲۵۱، ۲۵۵، ۲۵۹ – ۲۶۱). پس این دلیل وی قابل پذیرش نیست. دلیل دیگر وی این است که محققان بزرگ زمان ما بی اعتباری مراسیل وی را به اثبات رسانیده اند که مراد وی از این محققان مرحوم آیت الله العظمی خویی و آیت الله العظمی سبحانی است. پیش از این دو بزرگوار، ظاهرا محقق حلی نخستین عالمی است که قائل به بی اعتباری مراسیل ابن ابی عمیر شده است (المعتبر فی شرح المختصر، محقق حلی، چاپ ناصر مکارم شیرازی، قم: مؤسسة سید الشهداء (ع)، ۱۳۶۴ش، ج ۱، ص ۱۶۵) و مؤلف می توانست به نظر محقق حلی استناد و دلایل این نظر قابل توجه خود را برای مخاطب تبیین کند زیرا مشهور بین علمای امامیه اعتبار مراسیل ابن ابی عمیر است (برای نمونه نک. مختلف الشیعة، علامه حلی، قم: مؤسسة النشر الاسلامی، ۱۴۱۸، ج ۵، ص ۱۴۰، ج ۷، ص ۵۰، ج ۸، ص ۳۴۴؛ ذکری الشیعة فی احکام الشریعة، شهید اول، قم: مؤسسة آل البیت (ع) لاحیاء التراث، ۱۴۱۹، ج ۴، ص ۷۷؛ التعلیقة علی ریاض المسائل، سید عبدالحسین لاری، قم: مؤسسة معارف الاسلامیة، ۱۴۱۸، ص ۱۱۴؛ مصباح الهدی فی شرح عروة الوثقی، محمدتقی آملی، تهران: چاپخانه محمدعلی فردین، ۱۳۸۵، ج ۶، ص ۴۴۳)