1
فروغ ولایت
جعفر سبحاني‌تبريزي
موسسه الامام الصادق (ع)
کتاب فروغ ولایت نوشته نویسنده فرزانه، آیت الله سبحانی با تقسیم حیات نورانی حضرت أمیرالمؤمنین علیه السلام به پنج دوره، مهمترین جریانات زندگی ایشان را ترسیم کرده است.ایشان در این اثر وزین سعی کرده سیر زندگی ایشان را از طرفی گویا و روان حکایت کرده و از دیگر سو، کاملا مبتنی بر منابع دسته اول تاریخی و روائی باشد.
نکته متمایز این اثر، جامعیت آنست که از همان آغاز زندگی حضرت تا شهادت ایشان، تمام عرصه‌ها زندگی ایشان را در کنار آیات و روایات مربوطه تشریح کرده و در هر مورد به تبیین بعدی از فضائل حضرت می‌پردازد.
البته رسالت اصلی این کتاب، ترسیم زندگی شخصی و عادی حضرت است که بخوبی هم از عهده آن برآمده. اما ابعاد شخصیتی ایشان مانند فضائل و مناقب، سخنان و نامهها، قضاوت‌ها، کرامت‌های متحیرالعقول و... هریک کتابی جداگانه می‌طلبد.
2
علی از زبان علی
سيدجعفر شهيدي
دفتر نشر فرهنگ اسلامي
حکایت زندگانی یک شخص آن زمان جذابیت پیدا میکند و شناخت از یک انسان فراتاریخ آن زمان واقعی تر بوده و به حقیقت نزدیک خواهد بود که از زبان خودش بیان شود.
استاد شهیدی، که یکی از پژوهشگران معاصر تاریخ اسلام است، با آثار غنیّ و پرمحتوایی که در این زمینه از خود به جای گذاشته، توانسته به یکی از ماندگاران عصر تبدیل شود.
وی در روایت جذاب زندگانی أمیرالمؤمنین (علیه السلام) از بیان و گفتار خود حضرتشان استفاده کرده و برهه‌های گوناگون زندگانی امام را مانند زمان کودکی و مصاحبت با پیامبر، ایمان آوردن به ایشان به عنوان اولین مرد، اولین مرد نمازگذار با پیامبر، همراهي با نبي خدا در غزوات و مجاهىات بي نظر و ديگر وقايع مهم عصر نبوي تا رحلت و خاكسپاری ایشان و سپس امر غصب خلافت و مصائبي كه بر ايشان و اهل بيت وارد گشت را تشریح کرده است.
3
اميرالمومنين علي‌ابن‌ابي‌طالب عليهماالسلام
احمد رحماني‌همداني
نشرمنير
«اگر همه درختان قلم شوند، همه دریاها مرکّب، همه ملائک حسابگر و همه آدمیان نویسنده شوند، هرگز نخواهند توانست فضائل علی بن ابیطالب علیه السلام را شمارش کنند.»
سخن، با این روایت ناب نبوی آغاز می‌شود. نویسنده که از عالمان دین است، این حدیث شریف را بر دیدگان خود قرار می‌دهد و در پی بیان قطره‌ای از دریای فضائل حضرت امیرالمؤمنین علیه اسلام بر می‌آید.
وی با تسلّط کاملی که بر آیات و روایات این موضوع دارد و با اشرافی که بر منابع تاریخی و حدیثی شیعه و اهل سنت دارد، علاوه بر بیان روایات ناب درباره القاب و مناقب حضرت، فضائل ایشان حتی از زبان مخافان و معاندان را نیز تبیین کرده و به بحث‌های عمیق روائی و اعتقادی در این موضوع می‌پردازد تا در نهایت مجموعه کم نظیر و ماندگاری در این موضوع برجای گذارد.
4
اصحاب امام علی علیه السلام
سيداصغر ناظم زاده قمي
بوستان كتاب قم
این که در دورانی از تاریخ، شخصیت بزرگی چون امیرالمؤمنین علیه السلام با یاری چه کسانی توانست برگ مهمی از تاریخ را رقم زده و نقطه عطفی ماندگار ایجاد کند، اهمیت موضوع این کتاب را روشن می‌سازد.
همچنین علاوه بر اهمیت اصل موضوع، آنچه که این اثر را ارزشی مضاعف میبخشد، اینست که با دسته بندی اصحاب حضرت أمیرالمؤمنین علیه السلام ، یاران صدیق و وفادار حضرتش را از آنانکه پس از مدتی، به هردلیلی از یاری ایشان کناره گرفته و اینان را از اصحابی که بعدها در جرگه مخالفان حضرتش برآمدند نیز جدا کرده و جنبه‌های مختلف حیات فردی، اجتماعی و سیاسی هریک از آنها را تبیین میکند.
نویسنده در این اثر با تأکید و توجه بسیار بر منابع کهن، شناسائی هزار و 110 نفر از اصحاب را هدف قرار داده است.
5
امام علی در قرآن
علامه عسگری
موسسه علامه عسگری
علامه سید مرتضی عسگری را میتوان از معدود افرادی دانست که هم در زمینه پژوهش و هم فعالیتهای اجتماعی و سیاسی موفقیتهای بسیاری را کسب کرده است از جمله موفقیتهای ایشان تاسیس حزب الدعوه عراق میباشد.
کتاب حاضر در پاسخ به شبهات یکی از علمای بزرگ وهابی است. او که در کتاب خود مساله امامت ائمه علیهم السلام را مورد تشکیک قرار داده است این سوال را مطرح میکند که اگر امامت تا این اندازه در اسلام مهم است به چه دلیل در قرآن به نام اهل بیت تصریح نشده است.
علامه عسگری در این کتاب به این شبهه اساسی با استفاده از آیات قرآن و احادیث مورد قبول اهل سنت پاسخی مستدل داده است. و اثبات کرده که اصل امامت در آیات متعدد قرآن ذکر شده است و دلیل عدم تصریح به نام اهل بیت بیت علیهم اسلام در قرآن را بیان میکند.
6
المراجعات
علامه سید عبدالحسین شرف الدین
چاپ ونشر بین الملل - مجمع جهانی اهل بیت (ع)
علامه سید عبدالحسین شرف الدین از شخصیتهایی است در زمینه مباحث کلامی میان شیعه و اهل سنت شهرت داشته و میان علمای شیعه جایگاه ویژهای دارد.
کتاب المراجعات حاصل نامههای دو عالم بزرگ شیعه و اهل سنت یعنی علامه شرف الدین و شیخ سلیم البشری المالکی رییس وقت داشگاه الازهر مصر میباشد.که در کمال ادب و صمیمیت مطرح گشته است.
محتوای نامهها اختلاف اساسی میان دو مکتب یعنی مساله امامت میباشد. در این نامهها شیخ الازهر به ایراد برخی سوالات درباره اصل جانشینی حضرت علی علیه السلام و دلایل آن پرداخته است که علامه شرف الدین با استناد به منابع خود اهل سنت به سوالات او پاسخ داده و یکی از مهمترین کتب در اثبات حقانیت مذهب شیعه است.
7
خصائص الأئمة
سيد رضى
آستان قدس رضوى
كتاب حاضر تأليف سيد رضى، عالم نامدار شیعه و تدوین کننده نهج البلاغه است. موضوع کتاب زندگانى و سخنان امير مؤمنان على عليه السلام است. سيد رضى در اين كتاب رواياتى را كه درباره حضرت على عليه السلام است جمع‌آورى نموده و با اشاره به معجزات و سخنان آن حضرت تاريخ كامل و گويايى را از زندگانى آن حضرت ارائه نموده است.
كتاب «خصائص الأئمة عليهم السلام» براى تحقيق در زندگى حضرت على عليه السلام كتابى ارزشمند و قابل توجه است.اين كتاب از اولين كتابهاى معتبرى است كه به وسيله فقهاى بزرگ شيعه درباره زندگانى حضرت امير عليه السلام نگاشته شده است.
كتاب «خصائص الأئمة عليهم السلام» شامل موضوعات فراوانى درباره زندگانى امير مؤمنان على عليه السلام است از جمله: خصائص امير مؤمنان على عليه السلام، معجزات آن حضرت، علم آن حضرت به تنزيل قرآن، جنگ با خوارج نهروان، سخنرانى پيامبر اسلام درباره حضرت على صلوات الله عليهما و آلهما، سخن عمر درباره آن حضرت، سؤالاتى كه از آن حضرت شده است، وصيت آن حضرت به كميل، كلام آن حضرت درباره دنيا و...
8
امام علی و خوارج
سید جعفر مرتضی عاملی
پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
در عوان جنگ صفین و درست آن زمان که می‌رفت پیروزی سپاه اسلام بر نفاق به ثمر بنشیند، ناگهان عده‌ای از سپاهیان اسلام که مبتلا به جمود ذهنی و غرور قلبی بودند، برخاستند و با مواضع احمقانه و اقدامات خشونت آمیز، مسیر تاریخ اسلام را تغییر داده و باعث شدند جامعه اسلامی از هدایت ناب ائمه معصومین علیهم السلام محروم بماند.
از دیرباز تا امروز توسط مسلمانان و غربیان، کتاب‌های متعددی درباره این جریان نوشته شده؛ اما ویژگی ممتاز این اثر «جامعیت» آن، همسویی‌اش با مبانی تاریخی و کلامی تشیع و تحلیل‌های عمیق و عالمانه نویسنده محقق است. خصوصیت دیگر کتاب تحقیق درباره آغاز شکل گیری آن و فراز و فرودهایش در طول تاریخ تا امروز و مهمتر از آن، ویژگی‌های عقیدتی و احیاناً علمی و اندیشه‌ای آنست. همچنین سیاست‌های راهبردی امیرالمؤمنین علیه السلام در تقابل با این جریان منبعی غنیّ برای الگوگیری امروزین جوامع است که نویسنده به تشریح آن پرداخته است.
9
دانشنامه امام علی ع
جمعی از محققین
پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
آدمی همواره در خلأ شخصیت‌های بزرگ به اسطوره‌سازی روی آورده و آن را غایت قصوای خویش پنداشته است. اما وقتی علی(علیه السلام) هست، نیازی به اسطوره‌سازی نیست. او خود اسطوره‌ای است که توانست فضایل متضاد انسانی را در هم آمیزد و تصویری شگفت انگیز از انسان کامل در این دنیا را از خود به یادگار بگذار.
به حق میتوان یکی از قوی‌ترین پروژه های پژوهشی در موضوع سیره و تاریخ را « دانشنامه امام علی علیه السلام» دانست که دایرةالمعارفی است موضوعی درباره شخصیت، سیره عملی و اندیشه‌های حضرتش. این اثر شامل یکصد و سی مدخل اصلی و حدود سه هزار مدخل فرعی است که با همکاری بیش از دویست تن از اساتید و پژوهشگران برجسته حوزه و دانشگاه تألیف شده است.
کتاب در ده موضوع کلان سامان یافته است که عبارتند از: حکمت و معرفت، مبدأ و معاد، نبوت و امامت، اخلاق و سلوک، حقوق، سیاست، اقتصاد، تاریخ، سیره، مرجع شناسی
در هر جلد از این کتاب که یک موضوع را به خود اختصاص داده است، مقالات پژوهشی متعددی توسط اندیشمندان اسلامی ارائه شده که به مسأله‌ای مبنایی و اساسی در آن موضوع پرداخته است.
